ئەرخە

یاریدەدەر، کۆمەک، پشتیوان..

گۆریا

نێوی یەکێ لە هۆزە کۆنەکانی کورد بووە، لە کۆپەڕی (المسالک و الممالک)دا، کە ساڵی 846 ی زایین نووسراوە، هاتووە: لە ناوچەی شووانکارەدا چووار هۆزی گەورەی کورد ژیاون‌، بە نێوەکانی: هۆزی بازرگان، هۆزی ئەردامی کوڕی جووانا، هۆزی گۆریا، هۆزی سوواران. کە زۆر کۆنن‌ و دەگەڕێنەوە بۆ پێش لە دایکبوونی حەزرەتی مەسێح. من پێم وایە ئەم نێوە (گۆران)ە.

فەرەنگ

وشەدان، کۆپەڕێک کە قسە و ئاخاوتنی زمانێکی تێدا کۆکرابێتەوە.

ئه‌رده‌م

نێوی تیره‌یه‌کی کورده‌ له‌ باکووری کوردستان.

شەرڤان

شەڕوان، شەڕکەر.

کارا

1. کوچک، بەرد، کەڤر، سەنگ؛ 2. کارکوژ، کەسێک کە کاری باشە.

کاریکا

1. ئازا و گورجوگۆڵ، 2. کارا و کارتێکەر.

کاریتان

1. پلوورەمێش؛ 2. ئەمباری دەخڵودان.

ئارگۆن

سوور و گەش لە رەنگی ئاگر.

هەژیر

میوەی هەنجیر. هەنجیر چەند جۆری هەیە: درهی، هەرکەضانی، هێکتانی، رژیک، شەنگاری، تەفارە، زەرک.