سەناریا

نێوی کێوێکە لە ناوچەی برادۆست لە کوردستان.

ئاربەبا

1. بە‏رزترین و گە‏ور‏ەترین جێگای گە‏یشتن، لووتکە، پۆپه‏؛ 2. شارێکی کۆنی مانناییەکان بووە‏؛ 3. چیایێکه ‏له‏ باشوری شاری بانه لە رۆژهەڵاتی کوردستان. بڕوانە وشەی ئار.

بینگۆل

بینگۆل، بنگۆل؛ 1. شاری پەنا گۆماو؛ 2. باژێڕ و ناوچەیەکە لە باکووری کوردستان.

مارۆن

1. گیایەکە بۆ سەرێشە باشە و (مرۆخۆش) یشی پێدەڵێن؛ 2. بەردێکی رەشە کە تێکەڵ بە کل یان کڵەی دەکەن بۆ چاو.

مەرا

نێوی چیایەکە لە سیدەکان لە کوردستانی باشوور.

شەرمین

شەرمن، بەشەرم، بەحەیا.

ڤێنووس

ئافرۆدیت، ڤینۆس، بتی ئەوین و جووانیی یۆنانییەکان بووە؛ رۆمییەکان بە ئافرۆدیتیان گوتووە: ڤینۆس و ڤینۆسیش یەکەمین پەیکەرێکە کە بە رووتی نوێنراوە؛ هەزبوود شاعیری یۆنانیی بە ڤینۆسدا هەڵیداوە و شیعری گوتووە؛ ئافرۆدیت نەک لە جووانیدا تاک و بێهاوتا بووە بەڵکوو دەسەڵاتی ئەوەشی هەبووە کە ئەو کەسانەی سەرنجیان بەرەو لای رادەکێشرا، لە داو بخا و مەیلیان بداتێ، هەر ئەویشە کە مەیلی بە (پاریس) کوڕی پاشای (تەروا) دا. بەنرخترین پەیکەری ئافرۆدیت (ڤینۆس)، دەسکردی (پراکسیتێڵ)ە کە ئێستا لە (واتیکان) ە و پەیکەرێکی دیکەش کە بەنێوبانگە و (مثلۆس) لێی داتاشیوە، لە پاریسە و دوو پەیکەری دیکەی ڤینۆس لە (رۆم) و (فلۆرانس) ە.

زارێ

نێوی درووستکراوە، لەوانەیە لە وشەی (زار) کە واتای دەم دەدا، یان لە وشەی زارا وەرگیرابێ.

فرازە

پەرێز، جێگەی دەخڵی درەوکریاگ.

دێسەم

دەیسەم، نێوی یەکێ لە دەسەڵاتدارانی کۆنی کورد بووە لە سەردەمی ساسانییەکاندا، کە بە (دێسەمی شێر) بەنێوبانگ بووە و لە هێرشی عەرەب بۆ سەر کوردستان کوژراوە.