ئاکۆیان

نێوی گوندێکە لە ناوچەی بالیسان و نێوی ناوچە و هۆزێکە لەلای رانییە، لە باشووری کوردستان.

جەربەزە

1.جەزرەبە، ئازار؛ 2. دانەسەکناو، هاروهاژ؛ 3. بوێر، ئازا، بەجەرگ، دڵدار.

سەیوان

1. سابات؛ 2. چەتر؛ 3. خەرمانەی مانگ.

نالی

1. زراڤ، باریک؛ 2. هاوار و رۆڕۆ؛ 3. پرزەی ناو قەڵەمی قامیش؛ 4. دۆشەک؛ 5. نازنێوی شاعیری نێوداری کورد، (مەلا خدری ئەحمەدی میکائیلی) یە، کە خەڵکی گوندی (خاکوخۆڵ) شارەزوور بووە.

ڕۆندک

رۆنتک، فرمێسک، ئێستر، ئەسر، ئەسرین.

گەردنگاز

ژنی گەردنبەرزی جوان و لەبار.

ساپاک

بێ جێگە و رێگا.

هۆنا

1. دەنگی خۆش، دەنگی بەسۆز، وەکوو: به (هۆنا)یەکی خۆش دەستی پێکرد؛ 2. هێژی، هەنووکە، هێشتا.

باسار

وێژەری بەرنامەی رادیۆ و تەلەڤزیۆن.

شمشاڵ

ئامێرێکی مۆسیقای کوردییە، بلوێر، بلوور.