نسار

خۆرنەوەز، تاونەگر، جێگای بەرزی شاخ و کێو کە تاو لێینەدا و هەمووکات سێبەر بێت.

زینۆ

ملەی کێو، بستووی شاخ، تەختایی چیا، باسکی کوێستان.

بۆشناخ

1. باڵابەرز و چوارشانە، کەڵەگەت؛ 2. کۆک و پۆشتە.

باڵێ

1. باڵەدارینەی داوەڵ و بووکەبارانە؛ 2. هەرچۆنێک بێت، بارێ.

سەرکەن

کانی و ئاوێکی خۆشە لە دۆژ گوندەکانی (دەرەشیش و تاوێرە)، لە کوردستانی باشوور.

چاکار

کارباش، کەسێ کە کاری باش و بەکەڵک ئەنجام دەدا.

ژاڵە

لووڕک، روول، روولک، دارێکی هەمیشە سەوزی تاڵە، گەڵای وەک گەڵای بیی وایە بەڵام تۆزێ پانترە و گوڵی سوور و سپی دەگرێ؛ ژاڵە نێوی دوو گوندە لە ناوچەی سەنگاو و تانجەڕۆ؛ باشووری کوردستان بەتایبەت بادینان، دارژاڵەی خۆڕسکی هەیە.

ڕەزازی

لە وشەی (رزّاز)ی عەرەبییەوە هاتووە، واتە: گەنمپاککەر، کەسێک کە گەنم و برنج و دانەوێڵە پاک دەکا؛ (رەزازی) هەروەها نێوی گەڕەکێک بووە لە سەردەمی عەباسییەکان لە شاری کوردنشینی (کووت) ی لای (عەمارە) لە باشووری کوردستان که بەداخەوە ئێستا ئەو ناوچانە هەرچەند خاکی کوردستانە بەڵام لە درێژەی مێژووی بەر لە ئێراق و حکوومەتەکانی ئێراقیشدا کراون بە عەرەبنشین و کوردەکانی ئەو شار و ناوچەگەلەیان لەوێ کە خاکی دا و باپیرانی خۆیانە وەدەرناوە! بڕوانە (زەندۆر) لە بەشی کوڕان.

بالیسان

1. شوێنی بەرز و پڕ لە بژوێن؛ 2. گەورە گوندێکە لە نزیک شاری هەولێر لە کوردستان.

شیرین

شیرن، نێوی گراوییەکەی (فەرهادی کۆکەن) بووە؛ هەر شتێک تامی شەکر و قەند بدات، پێچەوانەی تاڵ. سەربەند و ناوبەندی هەندێ گۆرانیی کوردییە.