ژیار

ژیانی شارستانیانە.

تاڤار

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە باکوور‌ی کوردستان کە دەوڵەتی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.

ئەنیا

1. ئەنیە، هەنیە، تەوێڵ، ناوچاوان؛ 2. شانس، بەخت، ئێقباڵ.

وەتمان

1. وەسمان، سووکەڵەنێوی (عوسمان) ە؛ 2. ئاڵوگۆڕکردن؛ 3. پاشگری وشەی (کانیوەتمان) ە، گوندێکە لە نێوان سلێمانی و دووکان.

داهات

1. بەهرەی زەوی، بەروبۆ؛ 2. مووچە و دەخڵی مانگانە لە کار و کاسپیدا؛ 3. هەڵاتنی پووڵ و پارەی زەماوەند خەتەنەسووران و هیدیکە.

تاسە

مەیە، ئیشتیا، ئارەزوو، بیری کەسێ کردن.

چەمچەماڵ

1. چەمی بەرانبەر ماڵان، چەمێک کە بەناو گوند و شاردا بڕوا؛ 2. شارۆچکەیەکە لە نێوان سلێمانی و کەرکووک؛ 3. ناوچەیەکە لە هەریمی کرماشان. ئەم نێوە لە گاتاکانی زەڕدەشتدا و لە داستانی (رۆسەم و زۆراو) دا هاتووە.

وانە

1. دەرز و دەور؛ 2. پاشگری پاڵدان: لووتەوانە، دەستەوانە؛ 3. پاشگری بە واتا ئەوانە: هەمووی لە لای وانە.

زەورا

نێوی گوندێک بووە لە ناوچەی کووت لە خوارووی باشوری کوردستان، لە نزیک گوندی کوردنشینی (بەغداد)، کە کوردی فەیلی تێدا ژیاوە، بەلأم کوردەکەیان لێ دەرکردووە و کردوویانە بە عەرەبنشین.

ئۆرزان

جۆرێک هه‌ڵپه‌ڕکێ.