پردیس

پارادیس، بەهەشت، جەننەت، وشەیێکی کۆنی مادیی ئاوێستایی یە.

بەسۆز

1. خەمگین و دڵگیر؛ 2. دەنگی نەرم و خۆش؛ 3. بەگفت، بەپەیمان؛ 4. لەسەرکەیف؛ 5. دڵسۆز.

ئاشوان

ناوێکی کرمانجییە بە واتای ئاشەوان، ئەو کەسەی کاروباری ئاش بەڕێوە دەبات

پلوورە

1. پلوور، بلوور، لوولە؛ 2. خەڵێف، خەڵەف، جێگەهەنگی لەدارهەڵکۆڵدراو؛ 3. گوندێکە لە دۆژ سوورەبان و وسێوەڕ لە ناوچەی سنە لە رۆژهەڵاتی کوردستان .

تەرچک

شینکەی تەڕ و تازە، سەوزەی تورت و ناسک، کیژی ناسک و جوان.

شاناو

نێوی بەرز و پڕئاوازە، نێوی شاهانە.

لارەک

بەناز ڕۆییشتن، لەنجە و لار.

گوڵخەندان

1. گوڵی پشکووتووو؛ 2. وێنەی گوڵ خوشیک و بەدەو.

دارتاکۆ

نێوی سەردارێکی کوردی سەردەمی (کوورش)ی هەخامەنشی بووە.

سارۆس

1. شارێک بووە لە ناوچەی نێوانڕۆباران لە سەردەمی مادەکاند که لەناو خاکی کوردستاندا بووە، بەڵام ئێستا شوێنەواری نەماوە؛ 2. یەکێک بووە لە فەرمانڕەواکانی ماد لە سەردەمی ئەژدەهاکدا لە شەڕ لەگەڵ کوورشی هەخامەنشیدا کوژراوە.