فەرزێ

1. لە وشەی فەرز کەوتۆتەوە، ئەو شتانەی کە واجبن ئەنجام بدرێن؛ 2. وادانان. (وای دادەنێم نەیێت و بڕوا)، یان (بە فەرزێ واش بێ)، (گیرام وەڵامیشی نەدامەوە)؛ 3. سەربەندی گۆرانییەکی کوردییە.

بەشان

1. لەراندنەوەی شان و باهوو لە هەڵپەڕکێدا؛ 2. نێوی جۆرێک هەڵپەڕکێ؛ 3. نێوی نەزمێکی دەهۆڵیی هەڵپەڕکێیە.

ساراڵ

1. وشەیەکی تورکییە، واتە: زەرد؛ 2. ناوچەیەکی پڕلەوەڕ و بژوێنە لە رۆژاوای هەرێمی شاری سنە. ناوچەی ساراڵ بۆ ئاژەڵداریی یەکجار گرنگە و مەڕ و ماڵاتی زۆری لێ بەخێو دەکرێ. نیوبەشی شەگەل و مێگەلی گوندەکانی دوەروبەری سنە و تەنانەت شارەکانی نزیک سنەش بۆ پەروار، لەوێ بەخێو دەکرێ و دەنێردرێتە شارەکانی دیکەی ئێران و دەرەوەی ئێرانیش بۆ فرۆش.

لەزگین

1. رووخۆش؛ 2. چالاک و بەکار.

سمکۆ

کورتکراوەی نێوی (سمایل)ە؛ لە زاراوەی کرمانجیدا تیپی (ۆ)، پاشگری نێوی نێرینەیە و ئامرازی بچووککردنەوەیە بە واتای خۆشەویستیی، وەکوو: سمکۆ، دیمۆ، جەمۆ؛ سمکۆ، نازنێوی (سمایلاغا) ی شکاک، سەرۆک هۆزی شکاک بووە لە رۆژهەڵاتی کوردستان کە دژ بە حوکوومەتی رەزاشا، بەهیوای رزگارکردنی کوردستان راپەڕی و لەگەڵ ئەرتەشی شپڕێوی ئەو کاتەی ئێران بەشەڕ هات، بەڵام ئێوارەی رۆژی 30 ی جۆزەردانی ساڵی 1309 (1931) ی زایینیی کە دەکاتە 2543 ی کوردیی وەبەر گوللەی چەتەکانی رەزاخان کەوت و بوو بە سەرلەپێناوی رزگاریی کوردستان. سمایلی شەریفزادەش کە بە دەستی چەتەکانی رەزا پالەوی لە دارێنەی لای بانە بە فیتی (مەلا شەریف)ی جاشەکورد کەوتە داو و شەهید کرا، بە (سمکۆ) نێودێر کرابوو.

هەدێن

گوندێکە سەر بە ناوچەی ئامێدی لە باشووری کوردستان.

ئاوێستا

1. بنەما و بنەڕەت؛ 2. پەنا و داڵدە؛ 3. نێوی کۆپەڕەکەی زەڕدەشتی پەیامهێنی ئاوێستا.

تیرمە

ناوچەیەکی کوردنشین بووە لە ناوچەی کووت کە مەسیحیشی تێدا ژیاوە و (ابن روستەم) لە کۆپەڕی (الاغلاق النفسیە) دا لە باسی شاری کووت بەر لە ئیسلام باسی کردووە و کوردی فەیلی تێدا ژیاوە.

سینا

1. نێوی تیرەیەکی کوردە کە لکێکن لە هۆزی زازا و لە رۆژهەڵاتی خەرپووت لە باکووری کوردستان دەژین؛ 2. نێوی گوندێکە لە باشووری کوردستان .

وەرزین

1. کاری کێڵگە؛ 2. نمەزین، ئارەقگیر؛ 3. بەرەی زین، قاییش و قەرووشی سینگی ئەسپ؛ 4. جووڵانەوە و خۆماندووکردن، وەرزش؛ 5. مەشق؛ 6. راڤە، لێکدانەوە؛ 7. لێکدانەوەی خەون.