جازەر

نێوی شارۆچکه‌یێکه‌ له‌ ناوچه‌ی کووت له‌ باشووری کوردستان، که‌ کوردی فه‌یلی تێدا ژیاوه‌، به‌ڵام کورده‌که‌یان لێ ده‌رکردووه‌ و کردوویانه‌ به‌ عه‌ره‌بنشین.

بەستە

1. بەهرە، فاییدە، (چی تێدا بەستە نییە)؛ 2. دەسک، چەپک، چەپە، باقه؛ 3. گۆرانیی سووکەڵە و بنبزێوکە؛ 4. پەیوەند، (کارەکە بەستە بۆ تۆیە).

سەرتۆپ

1. سەرپاک، هەموو، تێکڕا؛ 2. یەکەم و بێهاوتا لە جووانی و ئازایەتیدا؛ 3. نێوی چەکێکی کۆنی ئینگلیزیی یە.

چێلیان

کۆی وشه‌ی (چێل)ه‌ که‌ ده‌بێته‌: 1. گاشه‌به‌رد، ته‌له‌سه‌نگ، تاوێره‌به‌رد، که‌ڤری مه‌زن، 2. په‌رژینی له‌ دڕک و داڵ سازکراو، 3. جووچکی باڵنده‌، رۆڵه‌، فه‌رزه‌ن. له‌ به‌یتی (برایم و مه‌حمه‌ڵ) دا چێلیان نێوی شارێک بووه‌ له‌ مه‌ڵبه‌ندی شاروێران.

بەرگین

1. بە بەرگ داپۆشراو؛ 2. یەکەمین؛ 3. پێشینە، لەمێژینه.

پرپرە

1. پووڵەکەی ماسی؛ 2. بریقە و ئۆییەی زینەتیی؛ 3. پەرەنگی گوارە؛ 4. پەڵپینە، گیایەکی شینی زۆر ناسک و جوانە لە باخ و بێستانان و کوێستانان دەڕوێ و وەکوو چڵی نۆک دەچێ بەڵام گەڵاکانی جیاوازە و بۆ زکێشە باشە.

ژەنسا

جۆرێک گیایە.

ڤاژی

1. ئەوانیش، وانژی؛ 2. ئاوەژوو.

پیرۆزە

1. پیرۆزبایی گوتن؛ 2. بەردێکی رەنگشینی بەنرخە؛ 3. باڵدارێکی (ئەفسانەیی)یە.

تیشکە

تیرێژ، رووناکایی خۆر، بریقەدانەوە.