واڵا

1. ئاوەڵا، ئاواڵە، کراوه، تاک، واز‌؛ 2. بەتاڵ و خاڵی؛ 3. بەرز، بڵند؛ 4. جلەبووکی کچۆڵان؛ 5. کەتان، پارچەی ناسک.

تاوڵە

تەختە نەرد.

شای جوانان، کچ یان کوڕی زەریف و جووان.

شای جوانان، کچ یان کوڕی زەریف و جووان.

ئاگا

1. خەبەر، وەکوو: (ئاگام لێ نییە)؛ 2. هوشیار، وشیار؛ 3. زانا و ژیر؛ 4. بێدار، نەخەوتوو، وەکوو: (نەخەوتووە و بەئاگایە).

بەیرەم

1. بەگرام، بەغرەم، ئەم نێوە لە بنەڕەتدا و لە سەردەمی پێش هاتنی زەڕدەشتدا بەگرەم بووە، بە واتای جەژن، دوایی تورک وەریانگرتووە و بە نێوی خۆیان تۆماریان کردووە؛ وشەکە لە دوو وشەی (بەگ یان بەک و رام) پێکهاتووە و واتای جەژنی ئاگر دەدا؛ 2. واتای دیکەشی هەیە کە دەکاتە: باریە، لۆس، لۆسە، نوێڵ، کە ئاسنێکی گەورە و ئەستوورە بۆ جێبەجێکردنی جەستەی گەورە لە کاردا. بڕوانە بۆکان.

شاوێس

گوندێکە بەرانبەر پیرزین لە بن هەولێر لە کوردستان.

ئاردە

تازەداهاتوو، تازەبابەت، نۆهاتی.

نازلی

لە دوو وشەی هاوبەشی کوردیی فارسیی (ناز) و پاشگری تورکی (لی) پێکهاتووە، کە واتای ناز دیارە و پاشگری (لی) ش واتای بەستنەوە و گرێدان دەدا، واتە ئەهلی ناز، وەکوو: دیاربەکرلی، واتە: خەڵکی دیاربەکر و نازلیش واتە: نازدار و نازەنین؛ نازلی سەربەندی گۆرانییەکی کوردییە.

ڕسکان

1. درووستبوونی سرووشتی، چێبوونی خۆڕسک؛ 2. جۆشخواردنی دارێک کە پەیوەندی دەکەن؛ 3. رووان و هەڵچوون. لە باخەکەماندا نەمامێکی جووان رسکاوە.

ڕوباب

رەباب، جۆرێک ئامێری مۆسیقایە لە شێوەی تار، کە کاسەکەی بچووکترە، روباب دوو تەلی هەیە و بە کەوانە یان ئارشە دەهەڤۆترێ و یەکێ لە کۆنەسازەکانی ئێرانی سەردەمی ساسانییەکانە.