شلۆڤە

شڵێوە، دوودانگ.

بەسیرە

گیابەسیرە، جۆرێک گیایە کە کەو زۆر حەزی لێیە و لە چێشتیشی دەکەن و بۆنی وەکوو بۆنی پیچک و کنیواڵە.

حەسیان

حه‌سانه‌وه‌، ئاگاداربوون، خه‌وه‌رداربوون. دوێنێ پێ حه‌سیام که‌ نه‌ماوه‌.

نوا

1. وشەیێکی کەڵوڕییە، واتای: پێش، بەر، پێشەوە، بەرەوە دەدا؛ 2. شوێنێ کە باران نەیگرێتەوە؛ 3. ئەشکەوت، غار، زاخە؛ 4. هەر جارێ لە بارینی بەفر.

پێڵوو

پەڵکی چاو، پێڵووی چەم، پێڵی چاو.

هاکۆ

1. بڕە، گۆترە؛ 2. ژنشکێڤە، لەپڕ، لەناکاو؛ 3. نەدیتوو کڕین یان کارکرتن. هەروەها بە هاکۆ کڕی و بردی، بێئەوەی چاوی لێبکا.

باوەر

1. بە زاراوەی هەورامی وشەی فەرمانە واتە: بێنە، بێرا، وەرێنە؛ 2. جۆگەی ناو دەخڵەجاڕ.

کاویان

1. کاوەییان، درووستکراوی کاوە، هی کاوە، شتێک که کاوە درووستی کردبێ؛ 2. گریان بە دەنگی نزم؛ 3. سووزانەوەی پێست؛ 4. نێوی ئەو ئاڵایەیە کە کاوەی ئاسنگەر بۆ شەڕ دژی ئەژدەهاک هەڵیدا. لە چیرۆکی کاوەی ئاسنگەر و ئەژدەهاکدا دەڵێن: ئەو پێشبەنە چەرمەی کە بۆ ئاسنگەریی لە بەرۆکی خۆی دەبەست، کرد بە ئاڵا و خەڵکی کۆوە کرد و ئەژدەهاکی کوردی که هاوڕەگەزی خۆی بوو، لەناو برد و فەرەیدوونی فارسی لە جێگەی دانا، خەڵکیش دوای ئەو کارەساتە ئاڵاکەی کاوەیان لە زێڕ و زیو گرت و نێویان نا: (ئاڵای کاویان)، یان ئاڵای کاوەییان کە لە ئەدەبیاتی کۆنی فارسیدا دەگوترێ (درَفش کاویان).

ئەرجا

نێوی گوندێکە لە ناوچەی کووت لە باشووری کوردستان، کە کوردی فەیلی تێدا ژیاوە بەڵام بە دەستی حکوومەتە یەک لە دوای یەکەکانی ئێراق، کوردەکەیان لەوێ هەڵکەندووە و کردوویانە بە عەرەبنشین.

بەرزین

1. بە جووانووی ئەسپ دەڵێن کە کاتی زینکردنی هاتبێ؛ 2. کێوێکە لە نێوان سابڵاخ و سەردەشت کە چەمی لاوێنی بە بەردا دەڕوا؛ 3. نێوی ئاورگە، کانەئاگر، یان (ئاتەشگە) یەکە لەلای خوراسان کە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی زەڕدەشت.