ئێڤار

بە زاراوەی کرمانجی واتە: ئێوارە.

کەشکۆڵ

فینجانی فەخفووری، 1. ملوانکەی زێڕ یان زێو کە دەکرێتە ئەستۆی منداڵ؛ 3. دەفتەری بیرەوەری و شیعران؛ 4. نەخشێکە لە جاجم و بەرماڵدا؛ 5. دەفری ئاوی دەروێشان، کەشکۆڵ لە دارێکی وێنە نارگیل و لە هێندستان درووست دەکرێ، خەڵکی رەمەکی و دواکەوتوو، ئێژن: ئەمە کەوشەکانی پێغەمبەرە بە جێماوە، دەک قوڕ بەسەر خەڵکی دواکەوتوو؛ دیسان دەڵێن: کەشکۆڵ لە بنەڕەتدا (کەوشکۆڵ) بووە و بووە بە کەشکۆڵ!

قەیوان

نێوی کەلێکە لە رۆژهەڵاتی سلێمانی و دوو گوند بوون لە کوردستانی ژێردەستی ئێراق، کە بە دەست حوکمی بەعس وێران کران.

هەڤران

سپیندار، سپیدار.

پەرەنگ

لەرزانەی گوارە، پۆلوو، پەنگر، سکڵ.

ئەسرین

فرمێسک، رۆندک، ئەسر؛ لە ئاوێستادا کە بە زاراوەی کوردیی کەڵوڕی و هەورامی نووسراوە، (ئەسروو، ئەسراڤ) هاتووە.

چەچۆڵە

چاچۆڵه‌، چه‌پۆڵه‌، ده‌ستی منداڵی چکۆڵه‌ که‌ چه‌چه‌وانه‌ی تێ ده‌که‌ن.

ئۆدا

به‌ زاراوه‌ی رواندزیی (سۆرانی) واته‌: دایه‌، هۆ دایه‌.

ئەژدەهاک

1. نێوی کێوێکە لە ناوچەی هەورامان لە پشت گوندی دزڵییەوە، له ڕۆژهەڵاتی کوردستان؛ 2. نێوی کێوێکە لە ناوچەی سلێمانی نزیک بە سوورداش لە کوردستانی باشوور؛ 3. ئاستیاگ، ئازیدهاک، ئەژدەها، زەها، هەژدیها، حەزیا، ماری گەورەی ناو چیرۆکان، حەفی؛ 4. لە راستیدا، ئەژدەهاک یان ئاژدەهاک لە دوو وشەی (ئاژ و دەهاک) پێکهاتووە کە (ئاژ) واتە: ئاغا، زۆردار، سەرۆک و (دەهاک)یش واتە: شوێن یان جێگە و مێنگەی تیرە و هۆز. بڕوانە: دەهاک لە بەشی کوڕان. بە پێچەوانەی ئەو دەنگۆیەی کە لە ناو کورددا دەمێکە بڵاوە و دەڵێن: ئەژدەهاک حاکمێکی زاڵم و خوێنڕێژ بووە و چی و چی... (ئەحمەد شاملوو) شاعیری پایەبەرزی فارس دەڵێ: ئەژدەهاک (زوحاک) پاشایەکی عادڵ و خێرانکار بووە کە زەوینەداگیرکراوەکانی بە سەر خەڵکی هەژار و بەلەنگازدا دابەشیوە و زۆر کاری دیکەی لەم بابەتانە بەڵام بە دەستی (شاوان بێمێشک) ێک بە نێوی (کاوە) لە دەسەڵات کەوتووە و (فەرەیدوون)ی لە جێگەی داناوە و پاشایەتی هاتۆتە گۆڕێ! هێرۆدۆت دەڵێ: ئاستیاز یان ئازیدهاک، یەکێ لە پاشاکانی ماد بووە و 33 ساڵ پاشایەتی کردووە. بڕوانە بۆ وشەگەلی (ماد) و (نەورۆز).

سەرتاج

گۆپکەی بان کڵاوی تاج.