شەونم

شەڤنەم، نمی هەوای شەو لە سەر گوڵ و گەڵا و گیا، ئاونگ. لەبەهاراندا بە بۆنەی تینی هەتاوەوە، گیا هەڵم دەکا و شەو کە هەوا فێنک دەبێ، لە شێوەی وردەدڵۆپ، دەنیشێتە سەر گوڵ و گیا.

ژیرۆ

ئاماژە بە ئینسانی ژیر.

ئاوازه

نێوبانگ، ده‌نگ و نێو.

بڵباس`

بە هۆزەکانی پشدەر و (مەرگە و مەنگوڕ) دەڵێن: بڵباس و تیرەیەکی گەورەن لە کورد کە لە ناوچەی موکریان، لە رۆژهەڵاتی کوردستان دەژین.

شەوێن

1. شەونم؛ 2. کاتی پاشباران؛ 3. ئەو کاتەیە لە شەوی مانگەشەو کە شووانان مێگەل لە یەکتر جیا دەکەنەوە؛ 4. جێگەی پشوودانی ئاژەڵ لە شەودا؛ 5. لەوەڕاندنی مەڕوماڵات لە شەودا.

بزێو

1. بزۆز، سەرزیندە، زیت و وریا؛ 2. پاشگری بزوێنەر.

نشوان

نێوی گوندێکە لە ناوچەی حەکاریی لە کوردستان شمالی.

ڕاستۆ

راستگۆ، ئینسانی بێدرۆ.

هۆنا

1. دەنگی خۆش، دەنگی بەسۆز، وەکوو: به (هۆنا)یەکی خۆش دەستی پێکرد؛ 2. هێژی، هەنووکە، هێشتا.

سنجان

1. نێوی گوندێکە لەناوچەی مەنگوڕان؛ 2. سەربەندی گۆرانییەکی فۆلکلۆری کوردییە؛ 3. پاشنێوی عەوڵا سنجانی شایەری موکریان بوو.