دەشنێ

1. شنه‌ی با و شنه‌ی دار و شنه‌ و جموو جوڵی منداڵی ساوا، وه‌کوو ئه‌و داره‌ ده‌شنێته‌وه‌، یان ئه‌و منداڵه‌ ده‌شنێ؛ 2. ئاره‌زوو ده‌کا.

کاوانی

نێوی هۆزێکە لە کوردستانی باشوور.

ئادیابن

له‌ کۆندا‌ له‌ سه‌رده‌می ماده‌کانه‌وه‌ هه‌تا سه‌رده‌می ساسانییه‌کان، به‌و ناوچه‌یه‌ی گوتراوه‌ که‌ باژێره‌کانی زاخۆ و دهۆک و ئاکرێی گرتۆته‌ خۆی! بڕوانه‌ وشه‌ی ئاد.

بەربیان

1. گوندی بەر باخ و باخات؛ 2. گوندێکە لە سەیرانگای سەڵاحەدین سەر بە ناوچەی هەولێر لە کوردستانی باشوور.

لاوکۆ

1. کوڕی لاو؛ 2. کوڕی تازەپێگەییشتوو؛ 3. کۆی لاو؛ لە زمانی کوردیدا نێوگەلێک کە پاشگری (ۆ)یان هەیە، زیاتر بۆ بانگکردنە لەبەر هەستی خۆشەویستیی. بڕوانە بۆ لاو.

سەمەنگوڵ

گوڵی سەمەن، وەکوو گوڵی یاسەمین.

شاریک

جۆرێک کڵاودەسماڵ بووە کە ژنان لە کۆندا بەستوویانەتەوە‌.

هەژیار

1. بەڕێز؛ 2. پێشکەوتوو؛ 3. ژیر و بەبیر.

بەرنا

1. شەپاڵ، ژیکەڵانە؛ 2. ئەو شوێنەی کە ئاوی نای ئاشی دێتە ناو.

ساوانسۆ

نێوی هەوارێکە لە هەورامانی کوردستان.