سەرفراز

سەرفراز، سەربڵند.

ڤەدین

دۆزینەوەی ونبوو، دیتنەوە.

دیرۆک

دێریک، مێژوو.

فەرەنتی

بەردێکی بەنرخ و گرانە وەک پیرۆزە و یاقووت. بڕوانە نێوی چێری لە بەشی کوڕان.

ڕێسان

نێوی کانیێکە لە ئاویەری گەورە لە شاری سنە.

خونچەزەر

پشکووژی زه‌رد، خونچه‌ی زه‌رد.

تەڤگەر

کۆگەڕ، پێکەوە بە کۆمەڵ گەڕیان، بە کۆمەڵ بزووتن، تەواو لە گەڕن و جووڵە، تەڤگەڕ، وشەیەکی کرمانجییە واتە: هەدانەدەر، هەمیشە لە جووڵە و گەڕاندا، دانەسەکناو. لە ئەدەبیاتدا بۆ (بزووتنەوهی سیاسی‌) بەکار دەبرێ، وەکوو: بزووتنەوەی کوردستان.

بەرهەم

1. بەهرە؛ 2. داهات؛ 3. بەش؛ 4. بەروبۆ.

زرێبار

1. شاری قەراخ ئاو؛ 2. زوەینی ژێرئاو؛ 3. زرێوار، زەریا، زەلیا. ساڵــێ بەو عـەیام زرێـــوار شـــــــار بوو سێــسە مـەنارە و چووارسە دیــوار بوو زرێـــــــــوار چــــــــــڕی لـە کانیـســـــــانــان کوا خانەحمەو خان سەرباشـقەی خانان (فۆلکلۆر) ئەم دوو بەیتە شیعرە پاشماوەی بەیتێکی دوورودرێژە کە بە زرێوار و رووداوی بوونبەژێرەوەی شارێک بووە کە کابرایەک بە نێوی (فەلەقووس) حاکمی بووە و هەر ئەو دوو بەیتەی لە زاران و لە سینگاندا ماوەتەوە. زرێوار زەلیایێکی بچووکە لە لای باکووری رۆژاوای شاری مەریوان کە درێژایی نزیکەی 5 کیلۆمیترە و پانایی نزیک بە 9 کیلۆمیتر و رادەی تێکڕای قووڵیشی 15 میترە.

ئارینۆ

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە باکووری کوردستان کە دەوڵەتی فاشیستی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.