سەردۆس

نێوی گوندێکە لە لای (مڕانە و خانمەشێخان) لەناوچەی مەریوان.

گەوران

1. دەشتێکە لە کوردستان لەلای دیاربەکر نەوتی زۆری هەیە؛ 2. نێوی گوندێک و هۆزێکی کوردە لە کوردستان.

بەهار

وەهار، وەرزی پاش زستان، سێ مانگی یەکەم وەرزی ساڵ، لە ئاخری زستانەوە تا هاوین.

تۆسن

سەرکێش، ناڕام.

ڕاکان

گاشەبەردی ژێر بەتاڵ. ئەم وشەیە لە لای مەریوان بەکار دەبرێ.

پاپەک

نێوی باوکی ئەردەشیری یەکەم دامەزرێنەری پاشایەتی ساسانییەکانە کە بە ئەردەشێری پاپەکان نێوی دەرکردووە و دوایی بووە بە بابەک. پاپەک بە ریشە کورد بووە و لە کارنامەی ئەردەشێری پاپەکاندا ئاماژەی پێ کراوە؛ دیتنی دیکە دەڵێن: پاپەک نێوی باوکی دایکی، ئەردەشێر بووە.

خەرامان

له‌نجه‌ و لار، خۆشڕۆ.

لاوان

کۆی وشەی (لاو)ە، کە مانای گەنج و خورت دەدا، خورت وشەیەکی کرمانجییە و واتە لاو، گەنج. وەکوو: خورتێن مە، واتە گەنجەکانی ئێمە. لە موکوریان بە لاو دەڵێن: جەوان!

لۆرکێ

1. لۆرک، لۆرکە، خواردنێکە لە چەشنی فرۆ، کاتی درووستکردنی پەنیر ئەو ئاوەی کە پەنێرەکەی لێدەگرن و دەمێنێتەوە، جارێکی دیکە دەیکوڵێنن و جەستەیەکی خەستتر و سفتتر لە پەنیری لێدەگرن کە پێی دەگوترێ: لۆرک؛ لۆرک لەناوچەی موکریان و سەرەوەی کوردستان زۆرە و لە باشووری کوردستان نییە؛ 2. هەروەها لۆرکێ واتە: ئەسرین، فرمێسک؛ 3. لایلایە، لۆری لۆری؛ 4. سەربەندی گۆرانییەکی کوردییە.

ماوەرد

گوڵی گوڵاو، گوڵی موحەممەدیی.