لاوک

1. گۆرانیی درێژ و کەون؛ 2. هەوای قەتارێکی کوردیی کۆنە؛ لاوک بە ناوەڕۆک شێوە و جۆری جیا لەیەکی هەیە کە باسی رووداوی حەماسی و راستەقینەی تێدایە. ئەم هەوایە لە لایەن گۆرانیبێژانی بەنێوبانگی وەکوو: کاووس ئاغا و حەسەن جزیریی و عارف جزیریی و حیسا بەرواریی و مریەم خان و هیدیکەوە گوتراوە و بەیتە کۆنەکان بە لاوک گوتراون. دیسان لاوک واتای کوڕ دەدا. بۆ نموونە لە زاراوەی کرمانجیدا دایک یان باوک ئەگەر بێژن دوو کوڕمان هەیە، دەڵێن: دوو لاوکێن مە هەنە. گزنفۆنی یۆنانیی کە ساڵی 401 ی بەر لە زایین، بە بانگهێشتنی کوورۆشی کوڕی داریووش هاتۆتە وڵاتی ئێرانی ئەو سەردەمە، لەکاتی گەڕانەوی 12000 سووارەکەیدا بۆ یۆنان، لە کوردستان 355 تا 430 ی زایینیی، تووشی شەڕ دەبن! گزنفۆن لە ئاناباز (گەڕانەوە) دا دەڵێ: (کاردۆخییەکان کە ویستیان هێرش بکەنە سەرمان، جۆرێک سروودی پڕجۆش و خرۆشیان دەگوت کە ریتم و میزانی نەبوو!) بە پێی گوتەکانی گزنفۆن، ئەو سروودە پڕجۆش و خرۆشە دوور نییە هەر ئەو لاوکە‌ بێ کە ئەمڕۆ لە کوردستان ماوەتەوە و ریتمی نییە و ئازاد دەگوترێ!

خەتمە

1. ژنی نوێژکه‌ر که‌ سه‌ری بچێ نوێژی ناچێ؛ 2. نێوێکی کۆنی ژنانه‌یه‌.

ناسکە

1. ناسک و زراڤ، ناسک و تەنک؛ 2. ناوبەندی گۆرانییەکی کوردییە.

پێشسان

پێشقەرەوڵ، یەکەم کەسێ پێش کاروان یا سانی لەشکر.

بابان

1. بەبە، بەبان، باوان، ماڵەباب؛ 2. مەڵبەند و هۆزێک بووە لە نێوان شارەزوور و ئەردەڵان، کە ئێستاش شوێنەواریان ماوە.

کرمانج

کرماج، کوردماج، کوردمانج، 1. نێوی کۆنی کورد؛ 2. بەشێکی هەرەزۆر لە کورد لە باکووری کوردستان؛ 3. لە هەرێمی موکوریان بە لادێیی یان گوندیی دەڵێن: کرمانج.

ئەوکان

نێوی کۆنی شاری (سایینقەڵا یان شاییندژ) بووە، ئەوکان یەکێک لەو شارانە بووە کە ماناییەکانی تێدا ژیاوە و سەر بە شاری بۆکان بووە و ئێستاش (سایینقەڵا یان ساییندژ) یەکێ لە شارەکانی کوردستانە لە سنووری نێوان ئازەرباییجان و کوردستان. بڕوانە مانا لە بەشی کچان.

بەهێ

بیووک، میوەی بەی، هێوە، نرخ، بەها، بایی.

ساتان

1. کوترانی چەڵتووک؛ 2. جۆرێک پارچەی ژنانە.

بێرکۆت

1. شوێنی چڕ و بژوێن کە بۆ ئاژەڵداری لەبار بێت؛ 2. گوندێکی بچووکە لە پەنا هەولێر کە عەبدوڵڵا پەشێوی شاعیری لێ لەدایک بووە.