ئارتین

1. لە ریشەی وشەی (ئار)ی ئەوێستایی یەوە هاتووە و واتای (ئاگرپەرست) دەدا؛ 2. پیرنیا لە (تاریخ ایران زمین) دا دەڵێ: ئارتین، نێوی حەوتەمین پاشای مادەکان بووە. ئەو نێوانەی کە لە دوو وشە پێکهاتوون و وشەی یەکەمیان (ئار)ە، بە زۆریی لەناو ئەرمەنییەکاندا باوە و کوردین. زۆربەی ئەو نێوگەلەی کە بەوشەی (ئار) دەست پێدەکا، وەکوو: (ئارتین، ئارهان، ئاراس، ئاران، ئاردەوان، ئاردەڵان، ئارژەنگ، ئارساماس، ئارکاناس، ئارسان، ئارشام و ئارکاس) و هیدیکە، لە ریشەی وشەی کۆنی مادی و ئاوێستایین و دەگەڕێنەوە بۆ ئەو سەردەمانە. بڕوانە وشەی ئار.

پێوەر

1. رووبەرپێو؛ 2. پۆی تەون؛ 3. ئەندازە.

زاڵکۆ

کۆی وشەی زاڵ، بە واتای سەربەران و سوار بە سەر شتێکدا.

لاسۆ

کوڕۆ، لاوۆ. بڕوانە: لازۆ.

بەرزان

1. شوێنی بەرز و بڵند؛ 2. چیا و کوێستانی سەخت و رژد؛ 3. شوێنە مێنگەی هۆزی بەنێوبانگی بارزان که عەشیرەتی ئازا و شۆڕشگێڕی بارزانی لێ هەڵکەوتووە و مەلا مستەفای بارزان رۆڵەی ئەو عەشیرەتە و لەو دیارەیە.

شاشیک

مێزەرە، کڵاودەسماڵی ژنانە.

چارۆکە

چاره‌که‌، کۆڵوانه‌، ئه‌و قوماشه‌ی که‌ ژنان به‌سه‌ر چانی داده‌ده‌ن.

سەردەم

کات، وەخت.

تیشکە

تیرێژ، رووناکایی خۆر، بریقەدانەوە.

زازێ

شەرمن، کەمدوێ، کەمقسە.