باڵار

باڵادار، کاریتە، دیرەک، دارێکە بۆ سفتکردنەوەی فرێتی قاڵیکردن بەکاری دەبەن.

سێونگ

1. سێوەنگ، رەشی جووان؛ 2. نێوی گوندێکە لە ناوچەی شارباژێڕ لە باشووری کوردستان.

ئاروەن

کرداری باش، هەڵسوکەوتی چاک. بڕوانە وشەی ئار.

گۆبەرۆک

ریزەگوڵنگی زێڕ و زێو کە‌ بە سوخمەدا هەڵیدەدروون.

خۆناس

1. خۆناس، خۆمانە؛ 2. ناسیاو، ئاشنا؛ 3. بە ئاژەڵ یان پەلەوەرێک دەگوترێ کە خاوەنناس بێ.

پۆڵا

1. بەروج، ئاسنێک کە تفەنگی پێ درووست دەکەن، جۆرێک ئەردەزین یان فلسی لە ئاسن پتەوترە؛ 2. پاشنێوی هۆزی (جانپۆڵا) یە لە لوبنان کە چەندین ساڵ لە حەڵەب دەسەڵاتدار بوون و دامودەزگای سەربەخۆیان هەبوو، بەڵام حوکوومەتی سووریە بە جونبەڵاتی نێودێر کردوون و کەماڵ جونبەڵات لەم گەورەهۆزیە و ئێستا لە چیاکانی لوبنان دەژین.

بارێنە

نێوی گوندێکە لە کوردستان.

سیابەند

نێوی قارەمانی چیرۆکی (سیابەند و خەجێ)یە کە داستانێکی کۆنی ئەویندارانەیە. مێژووی ژیانی خەج و سیامەند روون نییە بەڵام، بەیتی ئەم دوو گراوییە وێنایەکی راستەقینەیە لە بەسەرهاتی دڵتەزێنی ئەو دوو گراوییە. خەج و سیامەند، خەڵکی (کێلەسیپان) ی ناوچەی مهابادن کە ئێستاش گڵکۆی هەر دووکیان هەر لەوێیە.

چناو

1. چندراو، ته‌ندراو؛ 2. تۆمی وه‌شیاگ؛ 3. له‌داره‌وه‌کراو؛ 4. له‌سه‌ریه‌کنراو، له‌بانیه‌ک که‌ڵه‌که‌کردن.

نیاک

نیا یان نیاک، وشەیێکی کەڵوڕییە واتای: باو باپیران دەدا.