ئۆسڤا

نێوی دێیه‌که‌ له‌ ناوچه‌ی شه‌نگاری باشووری کوردستان.

وەران

1. وەرها، بەران، نێرەپەز؛ 2. ئامان، هاتن؛ 3. پێچان، لێکهاڵان؛ 4. داڕژان لە سەرەوە بۆ خوارەوە، وەرەقەکردنی خاک و بەردی ئەشکەوت و دیوار و شتی وا؛ 5. داوەرین، بەربوونەوەی گەڵا لە دار؛ 6. داکەوتنی پووشوپەڵاش لەسەر بانان.

سۆران

1. پاژێک لە چووارپاژی زاراوەکانی زمانی کوردییە؛ 2. بەشێکن لە کورد کە دانیشتووی نێوان زێی گەورە و زێی بچووکن لە کوردستان واتە رواندز و دەوروبەر کە بە زاراوەکەیان دەگوترێ: زاراوەی سۆران یان کرمانجی ناوەڕاست؛ 3. ناوچەیەکی پانوبەرینە لە کوردستان؛ ئێستا ئەم نێوە لە جێگای نێوی ناوچەی دیانا دانراوە.

شاتوو

تووەسوورە، جۆرێک تووی سووری شیرین و ئاودارە.

تیلا

1. سووچ، گۆشە، قوژبن؛ 2. تیلەی چاو.

گوڵەباخ

گوڵی باخان، سوورەگوڵ.

بەیسە

بە زاراوەی هەورامی واتە سەهۆڵ، شەختە، رچە.

پردیکا

نێوی کچی ئاترۆپاتی دەسەڵاتداری ماد بووە لە ساڵی 324 ی بەر لە زایین هاوکات لەگەڵ هێرشی ئەسکەندەری مەقدوونی بۆ ئێران.

وەرتێ

1. شوێنی پڕگوڵ و گیا؛ 2. ناوەڕاست؛ 3. شوێنی ئاسی و سەختی وەک کوێسان و چیای رژد؛ 4. گوندێکە کەوتۆتە بناری چیای کارۆخ، کە ئەگەر لە گوندی (بۆتێ) وە بۆی بڕۆی، دەبێ بەشێ لە چیای کارۆخ ببڕی تا بیگەیتێ، واتە کەوتۆتە پشت گوندی بۆتێ.

ئێنێ

گوندێکە لە بن چیای کۆدۆ، لە کوردستانی باشوور.