فەریان

1. بە زاراوەی کۆنی پالەوی (کەڵوڕیی) واته: ‌یارمەتی، هاوکاریی، کۆمەک، گەل، هەرەوەز‌؛ 2. نێوی کانییێکە لە ناوچەی سوێسنایەتی لە رۆژهەڵاتی کوردستان .

دەفا

نێوی ژنێکی کوردی ژه‌نیاری ده‌ف بووه‌ له‌ سه‌رده‌می کۆندا؛ ده‌ف سازێکی کۆنه‌ و بۆ سه‌لماندنیشی که‌ سازێکی کۆنی کوردییه‌، له هه‌ڵکۆڵراوه‌کانی ‌ناوچه‌ی ئیلام و کرماشاندا هه‌ندێ په‌یکه‌ری به‌ردین دۆزراونه‌ته‌وه‌ که‌ ژه‌نیاری ده‌ف و چنگ نیشان ده‌دا، ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌یه‌ بۆ سه‌لماندنی ئه‌و بانگاشه‌یه‌؛ نێوی (ده‌ف)یش‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا (ده‌پ) بووه‌ و ده‌پیش مانای دار یان ته‌خته‌ی که‌وانه‌یی و بازنه‌یی شکڵ ده‌دا و، وشه‌ی ده‌فیش له‌ سه‌ر نێوی ئه‌م ژنه‌، که‌ (ده‌فا) بووه‌ تاپۆ کراوه‌ و ئه‌م نێوه‌‌ له‌وه‌وه‌ هاتووه‌.

زەوارە

نێوی برای رۆسەمی کوڕی زاڵ.

ڕۆژیار

1. هەتاو، رۆجیار؛ 2. رۆژگار.

ڕێبوار

رێوگار، رێوار، رێبگار.

کەستەک

1. لەپکەی‌ ئاڵتوون، قورسەی زێڕ، تە‌ڵکەی تەڵا؛ 2. کانزای سفت و بتەو و قورس.

سوورداش

کێو شارۆچکە و ناوچەیێکە سەر بە سلێمانی لە باشووری کوردستان.

ئێلان

هێلانە

ژیلان

کۆی ژیلە، بزووتن و جمین. بڕوانە ژیلە.

هەردە

1. خوارن، خۆراک؛ 2. چۆڵ و بیاوان؛ 3. زورکان، دەشتی بەگردوولکە؛ 4. تەرە و چۆڵگەرد؛ 5. وەک، لە چەشنی، وەکوو: (هەردەجاران).