گۆتان

نێوی هۆزێکی کورد بووە لە ناوچەی وان کە بە دەستی دەوڵەتی عوسمانی هەڵداژراونەتە قبرس و لەوێ ماونەتەوە و لە نێوان تورکدا زمان و فەرهەنگی خۆیان وردە وردە لەبیر کردووە و بوونە بە تورک.

زێوەر

1. جووانیی، رازاندنەوە؛ 2. خاوەن پلەوپایە؛ 3. نێوی شاعیرێکی کورد بووە لە کوردستانی ژێردەستی ئێراق.

ژاژڵە

1. ژاژەڵان، ژاژۆک، چیتەڵان، قامیشەڵان؛ 2. نێوی گوندێکە لەپشتی ماوەت بەرانبەر بە چیای ئالان کە رۆباری چۆمان بە نێوان ئەم گوندە و چیای ئالاندا تێدەپەڕێ و بە بەر چیای ئاسۆسدا دەڕوا و دەڕژێتە لەمپەری دووکان لە باشووری کوردستان .

گەنجە

1. گاڵتە و گەپ؛ 2. ژووری رسق و کەلوپەل.

شەمۆڵە

گیایەکی دەسچنە، وەکوو پۆلکە و گەنەمە، دەیدەن بە مەڕوماڵات، چونکە پێی قەڵەو دەبێ.

هەتوان

دەرمان، مەڵهەم.

ژیواران

1. گوندێکە لە ناوچەی دەرسیم لە کوردستانی باکوور‌؛ 2. کۆی ژیوار. بڕوانە بۆ ژیوار.

ساڕێژ

پڕبوونەوەی برین و چابوونەوەی، برینێک کە گۆشتەوزوونی هێنابێتەوە و چا بووبێتەوە.

زەڵێ

1. شوێنی لێژ و سەخت لە چیا؛ 2. نێوی گوندێکە لە داوێنی چیای ناوزەنگ لە کوردستانی باشوور.

کاریان

1. وزە و توانا؛ 2. لە چاوگی کارین کە وشەیەکی کرمانجییە و واتای کشت و کێڵان و هێز و بڕست دەدا، وەرگیراوە؛ 3. مەڵبەندێکە لە کوردستان.