چۆپی

1. هه‌ڵپه‌ڕکێ، گۆڤه‌ند؛ 2. ده‌سماڵی ده‌ستی یه‌که‌م که‌سی کۆڕی سه‌ما و هه‌ڵپه‌ڕکێ؛ 3. ریتم یان به‌زمێکه‌ له‌ کوردیدا که‌ عه‌ره‌بی عێراق به‌نێوی خۆیان تاپۆیان کردووه‌ و هه‌ر پێشی ده‌ڵێن: چۆپی!! 4. نێوی گۆرانیبێژی به‌نێوبانگی کورد، (چۆپی خانم)ه‌ که‌ خه‌ڵکی که‌رکووکه‌.

دەسیم

نێوی یەکێ لە سەردارە کوردەکانی دیالمەیە کە کوڕی ئیبراهیمی دەسەڵاتداری هۆزی هەزبان بووە کە ساڵی 326ی زایینی دەسەڵاتداری تەورێز و گەورەی هۆزی هەزبان بووە.

سالۆر

ژیر و تێگەشتوو، بەئاوەز. وەکوو: ژنێکی سالۆرە.

شەبەنگ

تیشکدانەوەی ڕەنگەکانی خۆر.

خۆزان

شارەزا لە خۆ، بەڵەد لە جێگە و شوێنی خۆ.

باشان

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە باکووری کوردستان کە دەوڵەتی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.

شناوە

1. پارچەزەوییەکی بچووکی کێڵراوی کێڵگە بۆ چاندن؛ 2. نێوی گوندێکە لە ناوچەی پشتدەر لە باشووری کوردستان.

بەهەست

وریا، بەئاگا.

زراڤ

باریک، ناسک، تەنک.

ئاشوان

ناوێکی کرمانجییە بە واتای ئاشەوان، ئەو کەسەی کاروباری ئاش بەڕێوە دەبات