ڕەسا

1. پڕاوپڕ؛ 2. پێڕاگەییشتوو، پێگەییشتوو.

سەرناز

بەسەردادەر، بەخۆدادەر، سەرپۆش، پارچەی سەر خوانچە و شتی وا.

بانوورا

نێوێکی کۆنی سەردەمی ساسانییەکانە.

قەتران

1. رەشی تۆخ؛ 2. دەرمانێکە رەشە لە کوڵاندنی داری سنەوبەر وەدەس دێ.

چێلیان

کۆی وشه‌ی (چێل)ه‌ که‌ ده‌بێته‌: 1. گاشه‌به‌رد، ته‌له‌سه‌نگ، تاوێره‌به‌رد، که‌ڤری مه‌زن، 2. په‌رژینی له‌ دڕک و داڵ سازکراو، 3. جووچکی باڵنده‌، رۆڵه‌، فه‌رزه‌ن. له‌ به‌یتی (برایم و مه‌حمه‌ڵ) دا چێلیان نێوی شارێک بووه‌ له‌ مه‌ڵبه‌ندی شاروێران.

ئێزدینشێر

نێوی یەکێ لە دەسەڵاتدارەکانی میرنشینی (بۆتان) بووە لە باکووری کوردستان کە لە گۆرانیی کوردیدا بە (بەگی بۆتان) نێوی هاتووە.

جاوان

1. ئەم وشەیە لە کۆندا (گاوان) بووە بە واتای گادار و ئاژەڵدار، بەڵام زاراوەی عەرەبی کردوویەتی بە جاوان و پاشانیش فارس به جابان؛ 2. گاوان هۆزێکی گەورەی کورد بوونە کە ئێستا شوێنەواریان بەم نێوە نەماوە، وەلێ دوور نییە ئەم هۆزە هەر هۆزی (جاف) بووبێ کە عەرەب ئاوەها گۆڕیبێتی و کردبێتی بە جاوان. بڕوانە گاوان. لە سەردەمی هێرشی عەرەب بۆ کوردستان، شاری تکریت، شاری سەلاحەدینی ئەیۆبی، لە ئێراق لە لایەن هۆزی (گاوان)ەوە پارێزراوە و زۆر جار لە ساڵەکانی 607 بۆ 616 ی زایین، شەڕی خوێناویی لە نێوان عەرەبە بیاوانگێڵەکان و هۆزی گاواندا رووی داوە کە دواتر بە زاڵبوونی ئیسلام لەوێ، ئەو هۆزەیان تەفروتوونا کرد و زۆربەی زۆریان هەڵداشتن بۆ خوراسان.

سیلوانا

گوندێکە لە نێوان شاری پیرانشار و جەڵدیان. نێوی پیرانشار لە بنەمادا (خانێ)یە.

ژەمکۆ

نان و پێخۆری شوان یا رێبوار.

نارست

نارستی، گوندێکە لە خوار ملەی زمزیران لە ناوچەی سەردەشت لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان.