چنوور
گوڵێکی کوێستانیی بۆنخۆشه که له شویت دهچێ.
چێرین
نێوی کوردیی گوندێک بووه له باکووری کوردستان که دهوڵهتی تورک گۆڕیویه و نێوی تورکیی له جێی داناوه.
زاخان
بەردەڵانی زۆرچەتوون.
ئاوازه
نێوبانگ، دهنگ و نێو.
شێرزا
1. ، ئازا و نەترس؛ 2. ئاماژە بە رۆڵەی هەڵکەوتوو.
خاوەر
رۆژههڵات، خۆرههڵات.
هاڤل
1. ئاکام؛ 2. ئەنجام؛ 3. بەر و بۆ؛ 4. نەترسان لەکار و ملپێوەنان؛ 5. کۆشش و تەقەلا؛ 6. هاریکاریی و یارمەتی.
سۆزان
1. سووتان؛ 2. کەل یان گەردەنەیە لە ناوچەی سنە؛ 3. کۆی سۆز، واتە بەڵێن.
باوزێ
گوندێکە بەرانبەر بە چیای ئاسۆس لە ناوچەی دووکان لە باشووری کوردستان.
شوێشە
1. جێگای هەڵخستنی ترێ و شوێنی بەخێوکردنی رەز؛ 2. نێوی گوندێکە کەوتۆتە ئەو دیوی چیای ئارێز، لەسەر رێگای سنە بۆ مەریوان.