سپێران

1. کۆی سپەر؛ 2. بەچەپەر دەورەدراو؛ 3. گوندێکە لە نێوان (خوەشاو و کەڵاتێ) لە ناوچەی سنە لە رۆژهەڵاتی کوردستان .

ناری

1. نەیر، وشەیەکی کۆنی ناو گاتاکانی زەڕدەشته و واتای ئاگر دەدا‌؛ 2. ناسک، تەنک، ژنی شەرمن؛ 3. گۆرانیی خەمبارانە؛ 4. نێوی بەنداوێک بووە لە ڕۆژاوای شاری بەغدا لە ناوچەی کووت، کە لە سەردەمی ساسانییەکاندا درووست کراوە؛ (ابن ڕوستەم) لە کۆپەڕی (الاغلاق النفسیە) دا لە باسی شاری کووتی بەر لە ئیسلامدا لە سەر ئەم بەنداوە دواوە و گوتوویەتی: کووت، کوردنشین بووە و کوردی فەیلی تێدا ژیاوە. بڕوانە بۆ نەیری.

سۆیلە

نێوی گوندێکە لە لای (تەپەکەل و مالوان) ی شارەزوور، لە باشووری کوردستان.

هاولان

هاوهێلانە، هاوماڵ، هاوبەش.

گوڵپەری

1. گوڵێکی بۆنخۆشی گەڵازەردە کە لە قەراخ ڕۆباران دەڕوێ و بۆ تورشی کەڵکی لێوەردەگرن؛ 2. لە ڕادەبەدەر جووان، جووانی خەیاڵیی وەکوو پەریی.

جاسەنە

گاسانە، گاسەنە، جاسەنە گوندێکە نزیک بە گوندی قەمچۆغە کە هەردووکیان له نێوان هەردوو چیای سارا و ئەژدەهاک هەڵکەوتوون و نزیک به گوندی (کانی خان)ن کە ئەویش لەسەر جادە هەڵکەوتووە. لە نزیک گوندی جاسەنە ئەشکەوتێک هەیە که بە ئەشکەوتی (جاسەنە) بەنێوبانگە و ئەشکەوتێکی کۆنی مێژوویی یە کە شوێنەواری کۆنی تێدایە و نزیک بە گوندی سوورداشە نزیک شارۆچکەی دووکان لە ناوچەی سلێمانی لە باشووری کوردستان.

تیرەوان

بە کەسێک دەگوترێ کە لە تیرهاویشتندا شارەزا بێ.

ئامێ

1. دایک؛ 2. سووکه‌ڵه‌ نێوی ئامێنه‌.

شادانە

جۆرێک گیایە کە تۆمی ورد دەکا و تۆمەکەی مەلێک بە نێوی سەێرە حەزی لێدەکا.

ڕۆنەر

دانەر، درووستکەر.