لێزمە

رێژنە، رەهێڵە، شەس لاسامەی باران.

ئاراسن

نێوی کێوێکە لای رانیە لە باشووری کوردستان. بڕوانە وشەی ئار.

دهۆک

شارێکی خۆش و دڵگیره‌ له‌ بادینان له‌ باشووری کوردستان.

خانزاد

خانزاد، خوشکی میری سۆران بووه‌، میری سۆران، به‌ پاشا کۆره‌ به‌نێو بانگ بووه‌. خانزاد کچێکی گۆشتنی باڵابه‌رز بووه‌، قژێکی ره‌شی هه‌بووه‌ که‌ به‌سه‌ر شانانیدا رژاونه‌ته‌ خوارێ و کچێکی جوان و داوێنپاک بووه‌. له‌دوای له‌ناوچوونی سوله‌یمان به‌گی برای، بووه‌ به‌ میری سۆران و فه‌رمانڕه‌وایی ناوچه‌ی سۆرانی گرتۆته‌ ده‌ست. خاتوو خانزاد میرێکی دادپه‌روه‌ر و وڵاتپارێز بووه‌، بۆ ئاوه‌دانکردنه‌وه‌ی وڵات و خوێنده‌واریی تێکۆشاوه‌، له‌ سه‌رده‌می ئه‌ودا گه‌لێک مزگه‌وت و بینا و حه‌مام خراونه‌ته‌وه‌ و ساز کراون.

کاویان

1. کاوەییان، درووستکراوی کاوە، هی کاوە، شتێک که کاوە درووستی کردبێ؛ 2. گریان بە دەنگی نزم؛ 3. سووزانەوەی پێست؛ 4. نێوی ئەو ئاڵایەیە کە کاوەی ئاسنگەر بۆ شەڕ دژی ئەژدەهاک هەڵیدا. لە چیرۆکی کاوەی ئاسنگەر و ئەژدەهاکدا دەڵێن: ئەو پێشبەنە چەرمەی کە بۆ ئاسنگەریی لە بەرۆکی خۆی دەبەست، کرد بە ئاڵا و خەڵکی کۆوە کرد و ئەژدەهاکی کوردی که هاوڕەگەزی خۆی بوو، لەناو برد و فەرەیدوونی فارسی لە جێگەی دانا، خەڵکیش دوای ئەو کارەساتە ئاڵاکەی کاوەیان لە زێڕ و زیو گرت و نێویان نا: (ئاڵای کاویان)، یان ئاڵای کاوەییان کە لە ئەدەبیاتی کۆنی فارسیدا دەگوترێ (درَفش کاویان).

ئامێ

1. دایک؛ 2. سووکه‌ڵه‌ نێوی ئامێنه‌.

پاسا

1. شاراوە، بەرپیوار، نادیار؛ 2. چاوپۆشی؛ 3. سەرپۆش؛ 4. داپۆشەر، ونکەر، گومکەر، وەشێر؛ 5. پێ لە عەرد سوون، پا بە زوەینا ساوین.

خێوانە

به‌رکوت، گه‌نمێ که‌ به‌ر له‌ هه‌ڕه‌تێ دروێنه‌ ده‌یدروون و گێره‌ ده‌کرێ بۆ خواردن.

ئەڤیندار

ئەویندار، ئاشق، دڵدار، گراوی.

سامتین

سامتیک، سامتی، جۆرە دەزوویەکی پوختی بریقەداری قایمە.

ئایا دەتهەوێت ئاگاداری دوایین بابەت و هەواڵەکانمان بیت؟
تکایە بڕیار بدە!