کەژدیا

خاکی نێوان ناوچۆمان، خاکی نێوان ناورۆباران، کەژدیا یان کەشدیا شوێنێکی کوردنشین بووە و کوردی کەڵوڕی تێدا ژیاوە، کەژدیا واتە: خاکی نێوان دوو چۆم، یان نێوان دوو ڕۆبار یان دوو چەم، کەژدیا بەو خاکەی گوتراوە کە لە زنجیرەچیای (حەمرین)ەوە، واتە سنووری نێوان کورد و عەرەب دەس پێدەکا، هەتا دەگاتە شط العرب (یەکاوی عارەبان) و کەنداوی فارس، هەروەها شارۆچکەی (هیت) و دەوروبەری ڕۆژاوای ڕۆباری فورات تا دەگاتە چیاکانی پشتکۆی لوڕستان هەتا خووزستان!

جازەر

نێوی شارۆچکه‌یێکه‌ له‌ ناوچه‌ی کووت له‌ باشووری کوردستان، که‌ کوردی فه‌یلی تێدا ژیاوه‌، به‌ڵام کورده‌که‌یان لێ ده‌رکردووه‌ و کردوویانه‌ به‌ عه‌ره‌بنشین.

سۆرنگ

رۆنیاس، رەگی گیایەکە بەن و خامی پێ سوور دەکەن. بڕوانە رۆنیاس لە بەشی کچان.

ژالیان

ناوێکی ژنانەیە و نازانم لە چییەوە هاتووە.

نەمر

1. زیندوو، هەرماو؛ 2. سەرنێوی شێخ مەحموودی مەلیکە کە دژی بەریتانیا لە کوردستانی باشوور، بۆ رزگاریی کوردستان راپەڕی.

قاپۆ

1. قاپۆک، ئەو شتانەی کە لافاو رایدەماڵێ و دەیخاتە قەراخ؛ 2. نیاز، ئاتاج. قاپۆم بە وەیس بوو، ئەویش بە سوننی دەرچوو!

ئاده

1. ته‌ڵه‌که‌روێشک، جۆرێک ته‌ڵه‌ی له‌دار؛ 2. بژاری گیا له‌ شینایی.

وانە

1. دەرز و دەور؛ 2. پاشگری پاڵدان: لووتەوانە، دەستەوانە؛ 3. پاشگری بە واتا ئەوانە: هەمووی لە لای وانە.

ئاواز

1. گۆرانی؛ 2. ده‌نگی خۆش و دڵنشین.

بەنگینە

نازنێوی حاجی باقری شاعیری خەڵکی سلێمانی بووە، کە هۆنراوەی حەماسی زۆری هەیە. بڕوانە: بەنگین.