جگەرخوێن

1. هێمایە بە مرۆڤی ژێردەستە و ستەمدیو؛ 2.نێوی شاعیری کوردی خەڵکی ڕۆژئاوای کوردستانە کە لە وڵاتی سوید کۆچی دوایی کرد.

وێشا

بە هەورامی واتە: خۆی، خۆیان.

نەواڵ

1. نوواڵ، شیو، دۆڵ؛ 2. لافاوی توانەوەی بەفر لە چیا.

هاوە

1. بەڕێ و جێ؛ 2. بەکارهاتگ، بەکەڵک؛ 3. کەڵک، بەهرە.

پەچە

1. پێچە، پەچە، دەسماڵ یان تەنراوێکی رەشە کە ژنان لە کوردەواریدا بەتایبەت لە لادێ بۆ شەرمە یان شەرمکردن لە پیاو دەم و لووتی پێ دادەپۆشن. شەرمە کولتووری عەرەبە کە بە هۆی ئایینی ئیسلامەوە هاتۆتە ناو کۆمەڵگای کوردەواری. کـــــۆڵان بــەکـــــۆڵان جــــادە بـه ‌جــــــادە نەشمیلەی چاوجووان (پەچە)کەت لادە (عەلی مەردان) 2. پەچە، مۆڵگە، هەوێز، بێرە، رانەبێرە، بەو شوێنە دەگوترێ کە پەز و بزن (وردەماڵات)ی لێ دەخەوێنن بۆ شیردۆشین و وچاندەرکردنی شووان لە کاتی نیوەڕۆدا و کچان و ژنان دێن بۆ دۆشینیان. وەکوو: لەناو ران هاتەو شیر بە شانەوە لچی ها بە تۆز (پەچە)ی رانەوە (گەلێریی ناوچەی سنە)

بێشووک

گوندێکە لە سەر رۆباری رواندز لە بناری چیای جندیان لە کوردستانی باشوور.

ئاکۆیان

نێوی گوندێکە لە ناوچەی بالیسان و نێوی ناوچە و هۆزێکە لەلای رانییە، لە باشووری کوردستان.

کەوکەو

ئەم ناوە لە بنەڕەتدا (کوکب)ی عەرەبییە کە واتای ئەستێرە دەدا و بێژرەی کوردی ئاوەها گۆڕیویەتی.

وریا

زرت و زینگ، زیرەک و بەهۆش.

گلێنە

1. ڕەشایی خڕی چاو؛ 2. سپیایی و ڕەشایی چاو کە لەناو کالانەی چاودایە؛ 3. کزن، دانەوێڵەیێکە کە گای پێ قەڵەو دەبێ؛ 4. نێوی گوندێک بوو لە کوردستان که بەعسی وێرانی کرد.