ئازبانیک

نێوی تیره‌یه‌کی کۆنی کورده‌ که‌ له‌ قه‌فقازه‌وه‌ هاتوون و وه‌کوو (کاردۆخییه‌کان) به‌ یه‌کێ له‌ باپیره‌کانی کورد دێنه‌ ئه‌ژمار!

شەباب

بلوێری کانزا، شمشاڵ. پێوەندی بە (شباب)ی عەرەبییەوە نییە.

مامەند

1. مێنەماڵ، مامەندە، نیشتەجێ، ماندەگار؛ 2. نێوی چیایەکی بڵندە لە پشت کێوی ناوزەنگ بەرانبەر بە نۆکان لە کوردستانی باشوور، کە کەوتۆتە دۆژ سنووری دەسکردی ئێران و ئێراق؛ 3. نێوی قسەخۆشێکی بەنێوبانگی ناوچەی موکوریانە کە خەڵکی شەختانە و نێوی (مامەندەگۆڵەی شەختان)ە.

دەوەن

1. ئاوداشتە، دێردراو؛ 2. دەڤی، بنی داربەڕوو یان دارمازوو کە بڕیبێتیان و هەڵیدابێتەوە.

لەیزۆک

کەسێ کە باش سەما دەکا. لە وشەی (لەییستن) کوردی کرمانجیی کە دەبێتە کایەکردن وەرگیراوە.

دیجلە

دیجلە رۆبارێکی گەورەیە کە لە دە چۆم پێک دێ و لە کۆندا (دەچڵە) شیان پێگوتووە، واتە ده لق چۆم؛ بەڵام نێوی کۆنتر و زانستیانەتر (تیژڕۆ ) بووە کە نێوی کۆنی دیجلە بووە و لە گاتاکان و لە زاراوەی پالەوی کۆنیشدا هاتووە و دواتریش بووە بە (تیگر، یان تگریس)، کە عەرەب گوڕویەتی و لە (تیگر)ەوە کردوویەتی بە تیجر و پاشان دیجر و ئەوسا دیجله؛ دیجله هەزار کیلۆمیتر بەناو خاکی کوردستاندا رەوت و رۆی هەیە.

هۆنە

1. هۆنراو، پرچی هۆندراو؛ 2. موورووی هۆندراو؛ 3. نیشانە، ئاکار، نیشانەی باشیی؛ 4. داوەرینی فرمێسک بە شوێن یەکا؛ 5. ئەو جۆرەن؛ 6. گریانی هێور؛ 7. لوورەی گێژاو؛ 8. هەڵبەست، هۆنراوە؛ 9. نەسیم، شنە.

ئاریابەرز

نێوی یەکێ لە گەورەکانی ماد بووە، کە سەرداری لەشکری داریووشی سێهەم بووە. بڕوانە وشەی ئار.

گوارە

گۆشوارە، گوارەی گوێ.

لاوژە

1. گۆرانی، ستران، قام؛ 2. لەبەر ئەوە، بۆ ئەمە.