تایبەت

تەندروستی

نەخۆشییەکانی کەمخوێنی

نەخۆشییەکانی کەمخوێنی: جۆرەکانی، هۆکارەکان، نیشانەکان، شێوازی چارەسەرکردن و کەی پێویستە مرۆڤ بچێتە نەخۆشخانە یان لای پزیشک؟

نەخۆشییەکانی شێرپەنجەی مەمک

نەخۆشییەکانی پەستانی خوێن

نەخۆشییەکانی پەستانی خوێن: جۆرەکانی، هۆکارەکان، نیشانەکان، شێوازی چارەسەرکردن و کەی پێویستە مرۆڤ بچێتە نەخۆشخانە یان بۆ لای پزیشک؟

گرینگیی خۆپاراستن لە کاتی دووگیانبوون

کاتی بوون بە دایک، شیرینترین بەشی ژیانی هەر ژنێکە. چاوەدێری و ئاگالێبوون لە دەورانی دووگیانبوون، گرینگترین کارێکە کە دایک و کەسانی دەوروبەری دەتوانن بۆ تەندروستیی ئاوەلەمە و کۆرپەڵە بیکەن.

ژنان و شێرپەنجەی مناڵدان   

شێرپەنجەی مناڵدان یەکێک لە باوترین جۆرەکانی شێرپەنجەیە لە نێوان ژنان. هەبوونی زانیاری لەبارەی نیشانەکانی ئەم نەخۆشییە و ناسینی خێرای، کاریگەریی زۆری لەسەر چارەسەرکردنەکەی هەیە. خوێنڕێژیی نائاسایی باوترین نیشانەی شێرپەنجەی مناڵدانە.

ئاسەواری سروشت لەسەر ڕۆح و ڕەوانی مرۆڤ

سترێس و دڵەڕاوکێ  لەو گرفتانەن کە بە سانایی دەتوانن هەڕەشە لە سڵامەتی بکەن. گەڕان و پیاسە لە نێو سروشتدا دەتوانێ ئەو گرفتانە بتارێنێ و لەشساغتر بن. توێژینەوەی لێکۆلەران نیشانی داوە ئەو کەسانەی چەند کاتژمێر لە ڕۆژدا لە نێو سروشت یا سەوزاییی پارکەکانی شار تێپەڕ دەکەن، کۆرتیزۆلی لەشیان لە سەتی بیست کەمترە. هۆرمۆنی کۆرتیزۆل" لەش تووشی سترێس دەکا.

نەخۆشیی شەکرە

ئامانج لە چارەسەرکردنی نەخۆشیی شەکرە، گەڕانەوەی شەکری خوێن بۆ ئاستی ئاساییی خۆیە، هەروەها ڕێگریکردن لە پێشکەوتنی ئاستی شەکرە. جگە لەوەش بۆ پاراستنی نەخۆشە لە جەڵتەی دڵ و مێشک. واتە نەخۆشی شەکرە دەبێ ئاستی شەکر لە خوێندا لە ٧٪ بهێڵێتەوە و ڕێژەی شەکرەکەی لەنێوان ١٤٠/٩٠ بێت.

١٦ ڕێکاری ڕزگاری لە بیرکردنەوەی نەرێنی

ڕێکار و هۆکارەکانی درێژبوونی باڵای منداڵان

هەندێک فاکتەر هەن کە دەبنە هۆی کەمکردنی بەژنی منداڵان، وەک بەدخۆراکی و نەخۆشییەکانی تر. لەلایەکی تریشەوە فاکتەری تر هەن کە گەشەیان زیاد دەکات، بەتایبەت ژەمە تێر و قورسەکان و زۆر خەوتن و وەرزشکردن.

پەیوەندیی نێوان سەماکردن و تەندروستی

به‌پێی لێکۆڵینەوەی پسپۆڕان، سه‌ماکردن یه‌کێکه‌ له‌و ڕێگایانه‌ی که‌ ڕێگری له‌ پیربوونی پێشوه‌خته‌ ده‌کات و وا ده‌کات مرۆڤ به‌ گه‌نجی بمێنێته‌وه‌، جا گرینگ نییه‌ ئه‌و سه‌مایه‌ی ده‌کرێت پڕۆفیشناڵانه‌ بێت یان نا، گرینگ ئه‌وه‌یه‌ مرۆڤ ڕۆژانه‌ یان هەفتانە بۆ ماوه‌یه‌کی که‌م سه‌ما بکات.

نەخۆشییەکانی گورچیلە

نەخۆشیەکانی گورچیلە: جۆرەکانی، هۆکارەکان، نیشانەکان، شێوازی چارەسەرکردن و کەی پێویستە مرۆڤ بچێتە لای پزیشک یان نەخۆشخانە؟

زیانە تەندروستییەکانی نێرگەلەکێشان

نەخۆشییەکانی چاو

لەو ساتەوەی مرۆڤ لەدایک دەبێت، لە ڕێگەی چاوەکانییەوە، چاوەکانی بەڕووی ژیاندا دەکاتەوە. سەرەتا منداڵ لە هەفتەکانی یەکەمدا تەنیا ڕەنگی ڕەش و سپی دەبینێت، پاشان وردەوردە ڕەنگەکان دەبینێت و سەرەتا ڕەنگی سوور دەبینێت، پاشان هەتا تەمەنی یەک ساڵی، هەموو ڕەنگەکان دەبینێت.

سوودە تەندروستییەکانی ڕازیانە

گیای ڕازیانە لە کۆنەوە تاوەکوو ئێستاش لە لایەن کوردەوە وەک گیایەکی دەرمانی و خۆراکی سەیر کراوە و سوودی لێ وەرگیراوە. ڕازیانە گیایەکی بۆنخۆشە و سوودە تەندروستییەکانی زۆرن.

نەخۆشییەکانی دڵ

تێگەیشتن لە چۆنیەتیی کارکردنی دڵ، بۆ تێگەیشتن لە هۆکارەکانی نەخۆشییەکانی دڵ ئاسانکاری دەکات. دڵ ئەندامێکی ماسولکەییە کە قەبارەکەی بە قەد کەفی دەستە و دەکەوێتە لای چەپی سنگی مرۆڤەوە. دڵ دوو دیوی هەیە، ڕاست و چەپ. مەبەست لەم بەشە ڕێگریکردنە لە تێکەڵبوونی خوێنی ئۆکسیجندار لەگەڵ خوێنی بێ ئۆکسیجن، چونکە خوێنی بێ ئۆکسیجن ڕەنگی شینە و دەگەڕێتەوە بۆ دڵ.

ئاگاداریی ڕۆژانە لە قژ

جیاوازیی نییە کە قژەکانتان وشک یا چەور بێ، ساف یا بەکڕووزە بێ، ئاگاداریی ڕۆژانە لە قژ، هێندێک بابەتی بنەڕەتی لەخۆ دەگرێ کە دەبێ سەرنجی بدەنێ. لەبیرتان نەچێ کە کاریگەریی ئەو ئامۆژگارییانە پێویستی بە سەرنجی هەمیشەیییە و دەبێ وەک ڕۆتینێکی ڕۆژانەی لێ بێ جا دەسکەوتی باشی دەبێ.

" پاراستنی پێست لە وەرزی زستاندا

 قەڵشینی پێستی دەست و پل هۆکارەکەی دەگەڕێتەوە سەر ئەوە کە تەڕایی لە هەوادا کەمە و جیاوازیی تین و گەرمای دەرێش لەگەڵ ماڵێ دەبێتە هۆی وشکیی زیاتری پێست، ئەو بابەتە هۆی لە دەستدانی تەڕایی پێستە و تووشی زیان و خەساری دەکا. ئەڵبەت زوو زوو شووشتنی دەست، دەکار کردنی کەرەسە شیمیایییەکان و هێندێک لە نەخۆشییەکانیش دەتوانن هۆکاری کێشەی وشک بوونی پێست بن. بەو حاڵەشەوە بۆ هیدراتە ڕاگرتنی پێست ڕێکارگەلێک هەن کە چارەسەری کێشەکانن.

ئامادەکردنی پێست بۆ وەرزی پاییز و چاودێری کردنی

پێستی مرۆڤ وەک و جەستە بەردەوام لە گۆڕاندایە. ئەم گۆڕانەش لە وەرزەکاندا زیاتر ڕەنگدانەوەی هەیە. گرینگیدان بە پێست زۆر گرنگە چونکە ڕێگەت پێ دەدات بزانیت کەی هەموو شتێکی پێویستی بۆ دابین ناکەیت. هەستکردن بە گرژبوونەوە و وشکبوونەوەی پێست و زیادبوونی زیبکە و هەستیاری، هەموویان نیشانەن بۆ ئەوەی ڕۆتینی ئێستای چاودێریی پێستت بە باشترین شێوە ئەنجام بدەیت و کاتی گۆڕانکارییە.

کاریگەرییەکانی وەرزش لەسەر جەستە

هەموومان ئەو پرسیارەمان لا دروست بووە کە وەرزش بۆچی تەندروستە و چ کاریگەریگەلێکی هەیە؟ بە گشتی جووڵە و چالاکیی ڕێکوپێک و بەبەرنامە دەتوانێت توانایی ماسوولکەکان زۆرتر بکات و لەشیش بە گشتی بەهێز دەکات. وەرزش، ئۆکسیجێن و مەوادی خۆراک باشتر دەگەیەنێتە ئەندامان، خانەکان و ماسولکەکانی لەش و یارمەتیی دڵ دەدات تاکوو باشتر کار بکات.

چەند ڕاستییەک لەسەر خەوتن

مرۆڤی پێگەیشتوو پێویستی بە” ٦” بۆ “٨ “کاتژمێر خەو هەیە بە درێژایی شەو. زوو هەستان لە خەو و چوونە بەر خۆر پەیامێکە لە مێشکەوە دێت بۆ جەستە و وا دەکات کە چالاکییەکانی جەستە زیاد بکەن. هەروەها وەستان لەبەر خۆر ڕێژەی میلاتۆنینیش بەرز دەکاتەوە و هۆکارێکە بۆ ئەوەی شەوان بە ئارامی بخەویت. کاتی خەوتنی هەر کەسێک بۆ کەسێکی دیکە جیاوازە، چونکە جەستەی ئێمە کاتژمێرێکی هەیە کە سووڕی خەو کۆنتڕۆڵ دەکات.

قەڵەوی چییە؟ هۆکار و چارەسەرەکانی

قەڵەوی یان زیادبوونی کێش دۆخێکە کە تێیدا چەوریی زیادە لە لەشدا کۆدەبێتەوە؛ بە شێوەیەک کە کاریگەریی نەرێنی لەسەر باری تەندروستیمان جێدەهێڵێت و مەترسی لەسەر تەندروستی دروست دەکات. قەڵەوی تەنها شێوەی لاشەمان تێک نادات، بەڵکوو زیانی گەورە بە ئەندامەکانی جەستەمان دەگەیەنێت.

هەڵوەرینی قژ، هۆکار و چارەسەرەکانی

"گرفتەکانی قژ و کێشەی هەڵوەرینی قژ" یەکێکە لە باوترین کێشەکان کە ڕووبەڕووی زۆربەی خانمان و پیاوان دەبێتەوە. لە قۆناغێک لە قۆناغەکانی ژیان، لەهەموو سەردەمێک و هەموو تەمەنێک بە تایبەت لە تەمەنی ناوەندی "٢٠-٤٠" ساڵ یان "٢٥-٥٠" ساڵیدا، دەکرێ ئەم گرفتە ڕووبەڕوومان ببێتەوە.

پەشێوی یان نەخۆشیی دەروونی چییە؟ چ ڕێکارگەلێک هەیە بۆ بەرگیری؟

ئەو شتەی کە لە ناو خەڵکی باوە و بە نەخۆشیی دەماری دەناسرێت، لە ڕاستیدا ئاماژە بە نەخۆشییە دەروونییە سووکەکان وەکوو دڵەڕاوکێ، خەمۆکی، ڕاڕایی بوون لە ئاستی خوار و هەندێک لە مەترسییەکان دەکات. بەڵام ئەو نەخۆشییە دەرونییانەی وا کەمتر لە نێو خەڵکی ناسراون، ئەو ئاڵۆزییە بە تەوژمانەن کە لەوانەدا پەیوەندیی نەخۆش لەگەڵ ڕاستییەکانی جیهانی دەورووبەری دەپسێت، "ئێسکیزۆفێڕنی، ئۆتیسم، پارکینسۆن وهتد... لەم جۆرەن".

نەخۆشیی بیرچوونەوە و هۆکار و چارەسەرەکانی

ئەگەر هۆکارەکانی زوو لەبیرچوون زۆر درێژە بکێشن، دەبنە نەخۆشی و پێویستە لە نەخۆشخانەکاندا چارەسەری پزیشکی و دەروونی بۆ ئەوانەی توشی ئەم نەخۆشییە دەبن وەربگرن.
ئایا دەتهەوێت ئاگاداری دوایین بابەت و هەواڵەکانمان بیت؟
تکایە بڕیار بدە!