تایبەت

میرنشینەکانی کوردستان

لەناوچوونی میرنشینی بابان و ئاوابوونی پێگەی ئەو میرنشینە لە کوردستان

میرنشینی ئەردەڵان، بەتەمەنترین دەسەڵاتی کوردی

پردی دەهدەری لە ئامەدی باکووری کوردستان

بە بڕوای هەندێک لە مێژوونووسان، لە ساڵی ٥١٥، لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتی ڕۆمدا دروست کراوە و ئومەویەکان لە ساڵی ٧٤٢/٧٤٣ ئەم پردەیان وێران کردووە، بەڵام ئەوەی بە دڵنیاییەوە دەزانرێت لە ساڵانی (١٠٦٥ - ١٠٦٧)، لەسەردەمی شانشینی کوردیی مەروانیدا دروست کراوەتەوە و وەستای دروستکردنی پردەکە یوسف کوڕی عوبەیدی سنجاری بووە.

دەسەڵاتی میرانی کوردی دۆنبۆلی لەسەردەمی قەجەر دا

میرانی کوردی دۆنبۆلی لەسەردەمی دەسەڵاتی پاشایانی هەوشار و پاشایانی زەنددا

دەسەڵاتی زنجیرەی میرانی کوردی دۆنبۆلی لەسەردەمی سەفەوییەکاندا

قەڵای هەڵۆخان لە شاری مەریوان

ئەم قەڵایە دواتر بە قەڵای "مەریوان" ناوبانگی دەرکرد و بۆ ماوەی ٣ سەدە ناوەندی سەرەکیی حکوومەتی بابان و ئەردەڵانەکان بووە. کێوی ئیمام بەسەر دەشت و شاری هەنووکەییی مەریواندا زاڵە.

خوڕەماوا و قەڵای فەلەکولئەفلاک

لە شوێنی ئێستای خوڕەماوادا و لە سەردەمی عیلامییەکاندا شارێک بە ناوی "خایدالوو" هەبووە و شاری "شاپوورخاست" بە فەرمانی شاپووری دووەم لەسەر وێرانەکانی ئەودا ساز کراوە. ئاسەوارە کۆنە بەجێماوەکان پیشان دەدەن کە خوڕەماوا یەکێک لە شارە گرینگەکانی سەردەمی ساسانییەکان بووە و قەڵای فەلەکولئەفلاک هێمای ئەم شارەیە.

مێژووی بنەماڵەی وەکیل لە ناوچەی ئەردەڵان

"عەننازییەکان" دەسەڵاتێکی کوردی لە شارەزوورەوە تا کرماشان

دەسەڵاتداریی ئەمارەتی هەزار ئەسپیان

بە پێی نووسینی حەمدوڵڵا موستەوفیی مێژوونووس، ڕەچەڵەکی ئەتابەکانی گەورەی لوڕستان دەگەڕێتەوە سەر ئەو کوردانەی لە ناوچەی شام دەژیان. غەففاریش کە مێژوونووسێکی ترە و لەسەر ئەتابەکانی گەورەی لوڕستان کاری کردووە، هەر بەوجۆرە ڕەچەڵەکی ئەوان دەباتەوە کوردوستانی ناوچەی شام و بێجگە لەوەش باوەڕی وایە کە ئەوانە لە خوێنی کەیخوسرەوی پادشای ئۆستوورەیی ئێران بوون.

قشڵەی کۆیە، میراتێکی لەبیر کراو و هێمایەکی مەزن

ئەو قەڵایە دەبوو و دەبێ ببێتە شوێنیک کە شوناسی کۆنی کۆیە وەدەر بخا و وەک مووزەخانەیەکی کولتووری کەڵکی لێ وەربگیرێ. بە تایبەت کە لە شانێکییەوە  مەزار و گڵکۆی شاعیری گەورەی کورد و دانەری سروودی نیشتمانیی "ئەی ڕەقیب" واتە مامۆستا "یۆنس ڕەئووف" ناسراو بە "دڵدار" هەڵکەوتووە. لە لایەکیشی تۆپەکەی "وەستا ڕەجەب" دانراوە.

"بازی کورد" بناغەدانەری دەسەڵاتی "مەروانییەکان"

"ناسرخوسرەو" لە سەفەرنامەکەدا باسی ئەوە دەکا کە شاری ئامێدی ژێر دەسەڵاتی مەروانییەکان، لە چاو باقیی شارەکانی وڵاتانی عەڕەب و عەجەم و هێند و تورک، یەکجار جیاواز بووە و پێی وایە هیچ شارێک لەو وڵاتانەی دیتوویەتی، لە گوێن ئامێد نابێ؛ هەروەها "ناسرخوسرەو" ئاماژە بە هەبوونی مزگەوت و کلیسا لەو شارەدا دەکا کە بۆ ئەوکات و لە گێژەنی دەمارگرژیی ئایینی ئیسلام و مەسیحییەکاندا، ئەو خاڵە شاندەری بیری ئازاد و ڕەهای دەسەڵاتی "نەسروددەولە"ی مەروانی و کوردانی شاری ئامێد بووە.

میر بەدرخان شای کوردستان

بەدرخان یەکەم میری کورد بووە کە لە "ورمێ"وە تا "نێوان  چۆمان"ی بە دەستەوە بووە.

قەڵای دمدم و سەرهەڵدانی کوردان

پرسی قەڵای دمدم ناسنامەی شەڕی کوردە لە دژی سەفەوییە بکوژەکان، بە ئامانجی پاراستنی شەرەف و شکۆمەندی و کەرامەت و هەست و ناسنامەی نەتەوەیی و خاکی وڵاتێک بە ناوی کوردستان.

کەریم خانی زەند و پاشایەتیی زەندەکان

دەستەڵاتداریی لەکەکان لە ئێراندا

شەددادیەکان" و دەسپێکی دەسەڵاتی کوردی لە قەوقاز"

«شەددادییەکان» خاندانێکی کوردی دەسەڵاتداری ناوچەی «ئەڕڕان » بوون که لە سەدەکانی ٤ تا ٦ی کۆچی مانگی بەرابەر لە گەڵ ساڵەکانی ٩٥١ تا ١١٩٩ی زایینی دەسەڵاتی ناوچەی «ئەڕڕان» و بەشێک لە ئەرمنستانیان لە دەست دابوو.
ئایا دەتهەوێت ئاگاداری دوایین بابەت و هەواڵەکانمان بیت؟
تکایە بڕیار بدە!