تایبەت

شیعر

شیعرێک لە نێوان "میسباحوددیوانی ئەدە ب" و "تاهیر بەگی جاف" دا

لە راستی دا، ئەو دەقە  دوو شیعرە و  تێکەڵ کراوە، هۆکارەکەشی ئەوەیە کە هەر دوو شیعر لە سەر کێشی "فاعیلاتون فاعیلاتون فاعیلاتون فاعلیلون" نووسراون. هەر دوو شیعرەکە بەشی ئاخری سەرواکەیان بە "ەوە" کۆتایی دێ . بەڵام ئەوی راست بێ پێدەچێ  لەو پەیوەندییەی کە مارف خەزنەدار لە نێوان تاهیر بەگ و میسباحودیوان دا باسی دەکا،  ئەو  شیعرانە  گۆڕدراونەتەوە و بە شیمانەی زۆر میسباح ئەو شیعرەی بۆ تاهیر بەگ نووسیوەتەوە.

کەیفی جوانڕۆیی و ڕقی شاعیرانە و ئایینی و چینایەتی

شێخ ڕەزا هەجو نووس بووە و زیاتر تواناییی خۆی بۆ ئەو بوارە  تەرخان  کردووە، بەڵام سەیر نییە ئەگەر بڵێین جودا لەوەی ئەو شێوە نووسینە وەک شێوازێک ڕەچاوی کردووە وەک بەشێک لە تایبەتمەندیی دەروونیی شێخ ڕەزاش دەکرێ چاوی لێ بکرێ. چون لە هەر کوێ هەر کەسایەتییەکی بە دڵ نەبووبێ بەردی تێ گرتووە و شکاندوویەتی کە نموونەی لە نووسینی تایبەت بە کەیفیدا دەبینینەوە. بەڵام بۆ لەگەڵ کەیفی جوانڕۆیی شاعیری ئاوارە و دوورە وڵاتدا کارێکی وا دەکا؟

مامۆستا هێمن و پرسیارە جەوهەرییە تاڵەکان

ئەوەی لە زۆر دەقی هێمندا بە ڕوونی دەردەکەوێ و بووەتە هۆی تووڕەیی و بێزاری و تەنیایی و خەمۆکیی شاعیر، شێوازی بیر و باوەڕ و ڕووبەڕوونەوە لەگەڵ کەسی هەڵکەوتەی کۆمەڵگایە؛ ئەوەش تایبەتمەندیی زۆر یەک لە کۆمەڵگا ڕۆژهەڵاتییەکانە و بۆ زانیاریی زیاتر دەکرێ زۆر سەرچاوە بخوێنرێنەوە و یەک لەوان "کۆمەڵناسیی هەڵکەوتە کوژی"یە.

شامی کرماشانی، شاعیری هەژارانی لێقەوماو

مامۆستا هەژار لە پێشەکییەکدا کە بۆ کتێبی "چەپکەگوڵ"ی نووسیوە ئاوا باسی شامی دەکات: کۆمەڵە شیعری «شامی»، کوردی کرماشانیم خوێندەوە، دەگەڵ هەر شیعرێکیدا بزەم دەهاتە سەر لێوان و کزەم لە جەرگەوە دەهات، زەردەخەندەم دیت بە سەر گریان هەڵکێشراوە، خەم و مەینەت بە بێژنگی گەپ و گاڵتە دابێژراوە، هەناسەی سارد، لە دڵێکی گەرم و بە کوڵ هاتۆتەدەر، ژەهراوی تاڵاوی ژیانی پڕ لە ژانی چارەڕەشێک، کەفی گەمە و تیز بە دنیایە کردنی، هاتۆتە سەر.

مەهاباد  قەرەداغی و سێ وەرزی ژوان – بەشی دووهەم

نووسەر بە ساز کردنی کەشێکی ئەفسووناوی کەسایەتییەکی خستووەتە ڕوو کە نوێنەری ژنانە. ژنێک کە بە پەرجۆیەک ئەوی لە چاڵی ڕابردوو دابڕیوە و لە ئێستای هەسارەیەکی دیدا، لە ڕووناکی دەگەڕێ.

مەهاباد  قەرەداغی و سێ وەرزی ژوان – بەشی یەکەم

ناوی مەهاباد قەرەداغی وەبیر هێنەرەوەی سەردەمێکە کە نەوەی ئێمە لە زانکۆکان "شاخ کێڵگەی گەنمەشامییە"ی دەخوێندەوە و لەو توانای زمان و ئافراندنی وێنە و دەربڕینە جیاوازەی ئەو لەبەراورد لەگەڵ پیاوانی شاعیری کورد دڵخۆش دەبوو.

شیعرەکانی گۆران بۆ نەورۆز و بەهار

ئەی نەتەوەی کاوەی زنجیر قەف قەف‌بڕ! /رۆژی نەوڕۆز دای بە هەوری زستان، دڕ!

شیعرەکانی هێمن بۆ نەورۆز و بەهار

رەفیقان ڕۆژی کوردانە بەهارە جێژنی نەورۆزە /بە دڵ لێتان دەکەم لەو ڕۆژەدا من جێژنە پیرۆزە

شیعرەکانی هێدی بۆ نەورۆز و بەهار

شیعرەکانی "قانع" بۆ نەورۆز و بەهار

شیعرەکانی پێرەمێرد بۆ نەورۆز و بەهار

ئەم ڕۆژی ساڵی تازەیە نەورۆزە هاتەوە /جەژنێکی کۆنی کوردە، بە خۆشی و بە هاتەوە /چەند ساڵ گوڵی هیوای ئێمە پێ‌پەست بوو تاکوو پار /هەر خوێنی لاوەکان بوو، گوڵی ئاڵی نەوبەهار

شیعرەکانی هەژار بۆ نەورۆز و بەهار

کوردە گیان یاخوا جێژنت پیرۆز بێ /بەهاری ژینت جێژنی نەورۆز بێ /چەند دڵ‌گوشایە خاکەلێوەکەت /پیرۆزە رەنگی شاخ و کێوەکەت

شینی هەڵەبجە

شیعرێکی بڵاو نەکراوەی شەریف حسێن پەناهی بۆ هەڵەبجە

یەکەم دەنگ و دوا دەنگ

شیعرێکی شێرکۆ بێکەس بۆ هەڵەبجەی شەهید

شێرزاد حەسەن لە چی دەدوێ؟

بەلام شێرزاد جودا لەوەی نووسەرێکی جیدی بووە و هەیە و ئەو جیدی بوونە لەو بەرهەمانەی و بەتایبەت لە نۆڤلێتی "حەسار و سەگەکانی باوکم"دا وەبەرچاو دەکەوێ. بەڵام لایەنێکی دیکەی کەسایەتی و نووسینی شیرزاد حەسەن، لایەنی ڕۆشنگەر بوونی ئەو نووسەرەیە.

سوارە ئیلخانیزادە و پڕۆژەیەکی نوێ بۆ نوێکردنەوەی شێعر

سوارە وەک داهێنەرێک کە خەیاڵی دەستپێکردنی کایەیەکی نوێ لە پانتای زمانی کوردیدا دنەی دەدا ڕوو بکاتە چەشنێکی تایبەتی نووسین، دیارە دەبێ لە سەرچەشنێکی جیاواز لە ئەدەبی ناوخۆیی و دراوسێ و جیهانیدا بگەڕێ. ئاوڕێک لە "تاپۆ و بوومەڵێڵ" کە نیشاندەری ئاستی زانین و رۆشنبیریی سوارەیە، نیشان دەدا بە وردی ئاگای لە ئەدەبی جیهانی و ئەدەبی گەلانی دراوسێ و بە تایبەت فارس بووە.

خانی و‌سەرەتای ناسیۆنالیزمی کوردی

مەم و زین چون بەرهەمێکە بە مەبەستی سیاسی تایبەت نووسراوە، لە رێسای گشتی مەنزوومەکانی نەتەوەی غەیرە کورد لای داوە و لەبەشی دیباچە و پێشەکی دا بە جێگای ئەوە زەمینەی خوڵقانی فەزای چیرۆکەکە خۆش بکا، باسی هۆکارە سیاسییەکانی نووسینی مەنزوومەکەی و کوردینووسینەکەی دەخاتە بەرباس.

"حاجی قادری کۆیی" قەڵافەتێک بە قەد نیشتمان

لە سەرەتای سەدەی نۆزدەوە هێندێک دەنگی دلێر لە نێو نووسەر و رۆشنبیرانی کورد دا بە دژی ئەو حەولانە بەرز بوونەوە. یەکێک لە سیما و دەنگانە شاعیری نیشتمان پەروەری کورد حاجی قادری کۆیی بوو.
ئایا دەتهەوێت ئاگاداری دوایین بابەت و هەواڵەکانمان بیت؟
تکایە بڕیار بدە!