Taybet

Helbest

Mîrza Ebdulrehîm Sablaxî (Wefayî) û hestên dahênerane

Pirtûka helbestan a Remezan Pîrosî ya ''Bûka Çarkezî'' çap bû

Girnijîna Cemedaniyê

“Elî Herîrî” yekem helbestvanê devoka Kirmancî yê zimanê Kurdî ye

Bêguman ku yekem kesê ku li Kurdistanê helbest bi devoka Kirmancî nivîsiye, Elî Herîrî ye û belgeya herî rast jî heman helbesta Ehmedî Xanî ye, ku wî navborî wek pêşengê xwe hesibandiye.

"Mistefa Beg ê Kurdî" Şehsewarê belaxet (Xweş Zimanî, Zimanekî Rewan) ê Kurdan

Kurdî ku paytextên Fars, Tirk û Ereban dîtiye û nasnameya edebî û netewî ya wan nas dike, dibîne ku çawa helbestvanên wan berevaniyê ji ziman û nasname û  resenatiya xwe dikin, bizav kiriye ku her ji destpêkê ve xwe wek kesekî xwedî nasname bide nasandin û kareke wesa kiriye ku ew yek ji her ji navê wî xuya be.

''Exol'' û bi berhemên balkêş ve derketina pêş

Piştî çar salan mayîna di binkeyeke rewşenbîrî de man mirovekî rojnamevan û zimanzan û helbestvan wekî Pîremêrd wir bû, bixwe pirtûkxaneyek hebûye. Tevî vê yekê ku her di vê rojnamê de di gel berhemên hemû van helbest û nivîskarên wê demê ku bi kurdî dinivîsîn û ji bo rojnameyên wekî Jîn û Jiyan gotar dişandin û nasyarî peyda kir.

Hemû berhemên nivîskar Cîhan Roj ji aliyê Weşanxaneya Peywend ve hatin weşandin

Nivîskarê kurd, di sala 1993 an de dest bi nivîsandina bi zimanê kurdî dike. Heta niha, 10 roman,  5 helbest,  yek ji wan bi tirkî û yek ji çîrokên bijare bi tevahî 5 pirtûkên çîrokan bi tevahî 21 berhemên Cîhan Roj hatine weşandin

Mela Îsamedîn ê Şefiî yê di navbera ol û netew de

Di helbestên Kurdî de jî, mixabin ku pir kêm ber dest in, xuya dibe ku Mela Îsamedîn ji aliyê ziman ve di bin bandora helbestvanên wekî “Nalî” û “Mehwî” de ye û di çend du beytan de jî, zimanek hêsan û zelal her bikar aniye, ku vê yekê nîşan dide navbirî wekî helbestvanên serdemên sedsala 20î ya Mukriyanê, hewl daye ku zimanê helbestê ber bi hêsanbûn û paqijikirin ji peyvên Erebî û Farsî bibe.

"Seyîd Kamîl Îmamî" diyaloga navbera hest û fikir de

Seyîd Kamîl Îmamî tevî ku weke helbestvanekî rol hebû di parastina ziman û pêşxistina helbesta dibistana Babaniyan li Rojhilatê Kurdistanê, bi bikaranîna zimanê xwe yê paqij û resen û bê gotinên ne Kurdî, gavek pêşkeftiye û ji helbestvanên din serdema xwe pêştir bûye, tevî ku li hin cihan bandora Nalî, Wefayî û Mehwî li ser wî heye.

Mela Awara yê şoreşgerê helbestvan û welatparêz

Ehmed Şelmaşî ku bi navê Mela Awara tê naskirin, navekî naskirî ye li Rojhilatê Kurdistanê ku di salên 46 û 47an de di tevgera çekdarî ya li dijî rejîma gendel a Mihemed Reza Şah Pehlewî de roleke bi bandor hebû.

Mela Xefûr Debaxî: 'Ji gotinên pêşiyan heta helbestên tekoşînê'

Tişta balkêş ew e ku her çend Mela Xefûr kor bû jî, pênaseyên wî yên  li ser xwezayê û li ser jinan pir rast in. Gotinên wî temamî nû û helbestî ne û di helbestên wî de teqlîd kêm e. Beşek din ji helbestên Mela Xefûr helbestên berxwedana li dijî zordestiyê ne û atmosfereke siyasî serdest e û rewşa nebaş a siyasî ya Kurdistanê nîşan dide.

Xelata dehemîn a helbestan a Arjen Arî  Rêzan Diljen wergirt

Wek ku tê zanîn xelata helbestê ya Arjen Arî hersal di 15ê Gulanê di roja Cejna Zimanê Kurdî de tê diyarkirin û îsal jî Rêzan Diljenê ciwan bi dosyaya xwe ya bi navê ‘ Deftera Qetayî’ hêjayî ve xelatê hate dîtin.

Di helbestên Nalî de hêza taybet a artêşa mîrnişîna Baban - Beşa 1

Helbesta Nalî bi behskirina ji koma taybet a bi navê " Xassa " dest pê dike. Di dîroka hêzên çekdar de, bi taybetî di Împaratoriyên Osmanî û Sefewî de , her yekîneyeke artêşê navê xwe hebû. Têgeha "Xassa", ku pêşgira "Xulam" jî pêre bûye destpêkê di nava saziyên Sefewiyan de derketiye

Di helbestên Nalî de hêza taybet a artêşa mîrnişîna Baban - Beşa 2

Bi giştî ya ku di vê parçe helbesta Nalî de me bidest xistiye eva ye ku: Nalî behskirina bihêz û mezinahî û rêk û pêkiya artêşa Kurdên Baban dike. Wan dibe heta asta herî serê ya serkeftinê û bi bihaya dilxweşî û paqijbûna nefsa xelkê nîştiman û naskerên nasnameya nû ya wan dizane û di di xizmeta neteweya xwe de mîna diyardeyeke nû cih guherînê digel devok û ol û efsaneyên wan dike û carek din wan çêdike û wateyê dide bi wan û di vê rêyê de çîroka efsaneyî û xwenîşandaniya nîştimana xwe dadirêje

Helbestek di navbera  "Mîsbahuddîwanê Edeb" û "Tahîr Beg ê Caf" de

Di rastiyê de, ew nivîse du helbestên telihev in, sedema wê jî ev e  ku her du helbest li ser wezna (Hewa) " Faîlatun faîlatun faîlatun falîlun" hatine nivîsîn. Dawiya her du helbestan bi "ewe" bidawî dibe. Lê ya rastî eger heye ku peywendiya di navbera Tahîr Beg û Mîsbauddîwan de ku Marif Xeznedar behsa wan dike, ew helbest bi hevdu re guhertibin û eger heye ku Mîsbah ew helbest bo Tahîr Beg nivîsandibe.

Mehabad Qeredaxî û sê demsalên jiyanê  - Beşa Duyem

Nivîser bi çêkirina rewşek efsûnî kesayetiyek behs kiriye ku, nûnera jinan e. Jineke ku wê bi şûr ji derbasbûyî veqetandiye û li ronahiyê di dema niha ya gerstêrkek din de tevdigere.

Mehabad Qeredaxî û sê demsalên jiyanê  - Beşa Yekem

Navê Mehabad Qeredaxî bibîranîna serdemekê ye ku nifşên me di zanîngehan de “Çiya cihê genmeşiyan” dixwandin û di vê şiyana dem û afirandina wêne û gotinên cuda de ev bi dana berhev li gel zilamên helbestvan ên Kurd dilxweş dibû.

HÊMIN Û PIRSÊN CEWHERÎ

Hêmin yek ji helbestvanên herî naskirî yên Kurd ên sedsaliya 21ê ye ku piştî mirina wî gelek behsa wî hatiye kirin û giringî pê hatiye dan.

Şamî Kirmaşanî; Helbestvanê hejarên lêqewimî

Şahmurad Muştaq Wetendûst, ku wek Şamî Kirmaşanî tê nas kirin, yek ji diyartirîn helbestvanên hevçerx ê Kirmaşanê ye û yek ji wan kesan e ku bo cara yekemîn di sedsala bîstem de li navçeya Kirmaşan bi zaravê kelhorî yê kurdî helbest nivîsiye

Helbesta Ehmedê Xanî ya li ser Newrozê

Roja ku dibûye îdê Newroz, Teizîmi ji bo dema dilefrûz

Helbesta Melayê Cizîrî ya li ser Newrozê

Newroz û sersala dil e, Weqtê hilêtin ew sîrac
Tu dixwazî agehdarê dûmahîk babet û nûçeyên me bibî?
Ji kerema xwe biryar bide!