ئاراس حسۆ
لە بواری وەرگێڕاندا
"چیرۆکێن هلبژارتی" (چیرۆکە هەڵبژێردراوەکان)، عەزیز نێسین، وەرگێڕان لە زمانی عەرەبییەوە، ١٩٩٠
ئەم بەرهەمە بە ناوی "چیرۆکێن هلبژارتی" لە نووسینی نووسەر "عەزیز نێسین"، ساڵی ١٩٩٠ لە بەیرووتی پایتەختی لوبنان وەرگێڕدراوە و چاپ کراوە. ئەو بەرهەمە وەک لە ناوەکەیەوە دیارە، لە هەندێک چیرۆکی بژاردە پێک هاتووە. بەرهەمەکە بە ناساندنی کورتی عەزیز نێسین و هەروەها پێشەکییەک لەلایەن د. "کەماڵ مەزهەر" دەست پێ دەکات. ئەم کۆمەڵەچیرۆکە لە ٧ چیرۆک و ١٠٢ لاپەڕە پێک هاتووە.
"خۆییبوون جڤاتا سەرخوەبوون"، ١٩٩٣
ئەم بەرهەمە لەلایەن "محەممەد مەلا ئەحمەد"ەوە نووسراوە کە باس لە بزووتنەوەی سەربەخۆبوونی کورد دەکات کە لەنێوان ساڵانی ١٩٢٧ بۆ ١٩٤٦ ڕوویداوە. بەرهەمەکە ساڵی ١٩٩٣ لە دیمەشق لەلایەن گۆڤاری "زانین"ەوە بڵاو کراوەتەوە. ئێمە دەزانین لە مێژووی ڕۆشنبیریی کورددا خۆییبوون بزوتنەوەیەکی چالاک بووە کە کۆمەڵگەی لە هەموو لایەکەوە کۆ دەکردەوە و باسی پرسی نەتەوەیەکی خاوەن کەلتوور و زمانی دەکرد. بۆیە ئەم بەرهەمە لە ڕووی مێژوویی، سیاسی، کۆمەڵایەتی و فیکرییەوە پەیوەندیی بە بابەتگەلی جۆراوجۆرەوە هەیە و باسی ئازادی و سەربەخۆیی دەکات.
لە بواری زمانی کوردی
"زایەندا مێ و نێر"، ٢٠٠١، بەرلین، چاپی یەکەم، وەشانگەی هاڤیبوون
ئەم بەرهەمە لە دەوری زمانی کوردی دەسووڕێتەوە و لە ڕێگەی لێکۆڵینەوەیەکی سەربەخۆوە باس لە ئەو پرس و کێشە ڕێزمانییانە دەکات کە دەبنە هۆی سەرلێشێواویی نێوان نێر و مێ. بەڵام دەبێ ئەوەمان لەبیر بێت کە لە هەندێک سەرچاوەی "ناوان"دا ئەم بەرهەمە ناوی "پاشپرتووکا مێ و نێر"ە کە ساڵی ٢٠٠٤ بڵاو کراوەتەوە، بۆیە نازانین ئەم بەرهەمە ئەو بەرهەمەی سەرەوەیە یان بەرهەمێکی ترە.
"پاشپرتووکا مێ و نێر"، ٢٠٠٤، بەرلین
بەپێی هەندێک زانیاریی بچووک لە ماڵپەڕی ئەمینە عەمەر، وا دیارە کە ئەمە درێژەی کتێبی "زایەندا نێر و مێر" بێت کە لە ساڵی ٢٠٠٤دا چاپ کراوە. لەم کتێبەدا وتاری "پەرویز جیهانی" و وڵامەکەی ئامادە کراوە و نووسراوە، سەرەڕای هەندێک هەڵە لە کتێبەکەدا، ڕەگەزی نێر و مێی تێدایە و بەرهەمەکەش لە ٨٧ لاپەڕە پێک هاتووە.
فەرهەنگی ئەتیمۆلۆژیی زمانی کوردی، ٢٠١٤، ستەنبوڵ، چاپی یەکەم، بڵاوکراوەی نووبهار
"فەرهەنگا ئەتیمۆلۆژیا زمانێ کوردی" ناوی فەرهەنگێکی ٣٠٠ لاپەڕەیییە کە لە ساڵی ٢٠١٤دا لەلایەن بڵاوکراوەی "نووبهار"ەوە بڵاو کراوەتەوە. لەم فەرهەنگەدا نووسەر سەرەتا باسی ڕەگەزی وشەکانمان بۆ دەکات و لە ڕووی ڕێزمانەوە ڕوونکردنەوەیەک دەدات. هەندێکجار لە ڕستەکەدا نموونەیەک دەخاتە ڕوو و لە کۆتاییدا بە بیرۆکەکانی خۆی لەسەر بنەمای زانیاریی خۆی سەبارەت بە ڕەگ و ڕیشەی وشەکان، بابەتەکەمان بۆ شرۆڤە دەکات.
"نووبهارا پچووک و مەزنان"، ٢٠١٩، بەرلین، لە بڵاوکراوەکانی سەرسەرا
ئەم بەرهەمەش فەرهەنگێکی شیعری و ئەتیمۆلۆژییە، بە شێوەیەکی شیعرانە ئامادە کراوە کە باس لە ئەتیمۆلۆژیای وشەکان دەکات. ئەم کتێبە ٢٢٢ شیعری تێدایە. ٨٩ شیعر سەبارەت بە ئەتیمۆلۆژیای وشەی کوردییە. ٣٣ شیعر بۆ منداڵانە.
نموونەیەک لە فەرهەنگەکە
ئالینۆک، ئالی و نۆکە
خوارنا خوەش ئەو ترشکە
ب ناڤەک دی ئەو سلفکە
سلفک ژ شلفێ هاتیە
سینێ (س) جهێ شین (ش) گرتیە
ئەو نۆکا رووت و تازییە
هەروەها نموونەیەک لە شیعر وەهایە:
سلفک
سلفک، شلفک، ئالینۆک
سلفک نۆکا نماندی
ل ناڤ دەستان فرکاندی
سلفک یانی شلفکە
سینێ (س) جهێ شین (ش) بریە
سلفک رووت و تازییە
شلفک ژ وێ هاتیە
شلفا کێرێ و شلتە
زارۆک شلف و تازینە
ل گەل پەیڤا شەلاندن
هەمی پەیڤێن کوردینە
ب ناڤەک دی ئالینۆک
ئالینۆک (ئالی) و (نۆک)
سلفک نۆکا دوئالی
ژ وێ ناڤێ خوە ئانی
گەلەک جاران دیا من
نۆک ل شەڤێ دنماندن
ب ئاڤا سۆر باجانا
ب روون و دەرمانێ گەرم
ل سەر ئاگر دکەلاند
مە ترشکا سلفکا
دخوار ب دارکەڤچکا
دەما کو ئەز پچووک بووم
کەڤچیێن مە داری بوون
لە بواری زمانی کوردییەوە، ٢٠١٨، ئەڵمانیا
ئەم بەرهەمە بە گشتی باس لە هەندێک لەو کێشە و پرسانەی زمانی کوردی دەکات کە هەمیشە کەڵکەڵەی خوێنەران و نووسەرانە. ئەم کتێبە لە ٢٠٨ لاپەڕە پێک هاتووە. ١٥ بابەتی زمانی ڕوون کراوەتەوە و هەندێکیان بریتین لە: زمانی دایکی، زاراوە، زەنگ و بەنگ یان شەنگ و پەنگ، حیکایەت یان چیرۆک و هتد.
سەرچاوە:
لە وتاری "لوقمان پۆلات" لەسەر بەرهەمی "سەمایا باوەریێ"
لە ماڵپەڕی کەچا کورد (ئەمینە عەمەر)
