ڕێبین ئۆزمەن

هەندێک شت هەیە وەک خەیاڵات لە مرۆڤ نابنەوە. هەندێک جار ئەمانە هەندێک وشەن، هەندێکجار دروشمی سەر دیوارەکانن، هەندێکجاریش بۆنی شتەکانی سەردەمی منداڵیی ئێمەن. لە سەردەمی منداڵیدا شتگەلێکی زۆر سەرنجڕاکێش بەسەرماندا هات، تەنانەت دوای چەندین ساڵ، دەبینین لەبەردەمماندا دەردەکەونەوە و ئێمە دەبەنەوە بۆ ئەو ڕۆژانە. دروشمێک، دەقێک، بۆنێک، وشەیەکی سەرنجڕاکێش کە لە کتێبەکانی قوتابخانەدا نەمانبینیوە و فێر نەبووین... بۆ ماوەیەک یەکێک لەو خەیاڵاتانە بەجێم ناهێڵێت و ئەو جۆرە خەونانەم بیر دەخاتەوە، دروشمێک لە ساڵانی نەوەدەکاندا.

ساڵی ١٩٩٠ چوومە قوتابخانەیەکی ڕۆژانە کە لە تورکیا بە YİBO ناسراوە. ئەم قوتابخانانە کە زۆربەی قوتابییەکانی منداڵی کوردی گوندەکان بوون، زیاتر لە پادگانی سەربازی دەچوون تاکوو قوتابخانە. لێدان بەهۆی ئەو زمانەی لە ماڵەوە فێری ببووین، هەرچەند زۆر دواتر تێگەیشتین کە زمانەکەمان کورمانجی یان کوردییە. پێش ئەو ڕۆژە بەرەوڕووی زمانی تورکی نەببووینەوە و یەک وشەشمان لێ نەدەزانی، بەڵام کاتێک لە قوتابخانەیەکی تایبەتدایت و هەموو شتێک بۆ فێرکردنی زمان و کولتووری تورکییە، لە ماوەی چەند مانگێکدا فێری خوێندنەوە دەبیت. وەک هەموو هاوڕێکانم کە بەو دامەزراوانەدا تێپەڕین، لە ماوەی چەند مانگێکدا کەم تا زۆر فێری خوێندنەوەی زمانی تورکی بووم. شتەکانم دەخوێندەوە، ئەگەر زۆریش تێنەگەیشتم، ڕێنماییەکانی مامۆستاکەمم جێبەجێ دەکرد و هەوڵم دەدا هەرچییەکم پێ درا بیخوێنمەوە...

لەو کاتەدا مانگێک جارێک، ڕۆژانی هەینی دەچووینە ماڵەوە و دووشەممە دەگەڕاینەوە بۆ قوتابخانە. دوو مانگی سەرەتا ڕاستەوخۆ دەچووینە گوند. چونکە قوتابخانەکە لەسەر جادەی مدیاد بوو، لەبەردەم دەروازەی قوتابخانەدا سواری دۆلمیشێک دەبووین و لەسەر جادەی مدیاد دەمانبردە گوندەکەمان، یانی بازنی تاقا. مانگی سێیەم بوو، وردەوردە خەریکی خوێندنەوە بووم. ڕۆژێکی هەینی، جارێکی تر بە پەرۆشەوە قوتابخانەمان بەجێ هێشت. سواری دۆلمیشێک بووین و یەکەم دۆلمیش بردمانیە نسێبین. یەکەمجار بوو بەو ڕێگایەدا دەچووین.

کاتێک لە جادەی مدیادەوە بەلای ڕاستدا بەرەو نسێبین دەچووین، کارگەیەک بە ناوی کارگەی زەف لە کەناری جادەکەدا بوو. کاتێک هێدی‌هێدی بەهۆی خراپیی ڕێگاکەوە لە بەردەم کارگەکەدا دەڕۆیشتین، دەقێکم بە پیتی سووری گەورە بینی و یەکسەر هەوڵم دا بیخوێنمەوە: "بمرێت کۆیلەداری..." درێژەی هەبوو، بەڵام لەو کاتەدا نەمتوانی بیخوێنمەوە. خۆم بۆ ڕێگای گەڕانەوە ئامادە کرد. ئەوەی خوێندمەوە، لە مێشکمدا تۆمارم کرد و گوتم کە دێمەوە باقییەکەی دەخوێنمەوە.

لە ڕێگای گەڕانەوەدا بەداخەوە ڕێگایەکی ترمان گرتەبەر و بەلای کارگەکەدا تێنەپەڕین. دوای چەند هەفتەیەک جارێکی تر سواری دۆلمیش بووینەوە، یەکەم شت کە کردمان ئۆنلکە ڕەشەکانمان داکەند و دۆلمیشەکەمان خستە سەر ڕێگای نسێبین. دەقەکەم بیر کەوتەوە. ئەمجارەیان بە دڵنیاییەوە دەمخوێندەوە. گەیشتینە سەر جادەی ئیپەک، دۆلمیشەکەی کەوتە سەر ڕێگاکە و چووە لای کارگەکە. چاوەکانم لەسەر دیوارەکە ڕاوەستان... یەکەم پیت دەرکەوت و پەلەم کرد. ئەمجارە هەمووم خوێندەوە: "بمرێت کۆیلەداری، بژی کوردستان."

وشەکان لە مێشکمدا بوون، بەڵام هیچ مانایەکیان نەبوو. نە تورکیم و نە کوردیشم تەواو نەبوون. بەڵام وشەکان هەمیشە لەسەر زمانمن. لە مێشکمدا دێن و دەچن.

هەمیشە هەوڵ دەدەم تێبگەم، بەڵام هەرگیز تێناگەم. لە ڕێگای گەڕانەوەدا بە هەمان ڕێگادا گەڕاینەوە و دووبارە خوێندمەوە. دیسانەوە بە هەمان شێوە و بە هەمان وشەی بێ مانا. جگە لە کوردستان کە بۆ من ئاشنا بوو، هیچ وشەیەکی تر بۆ من ئاشنا نەبوون. کات تێپەڕی و ئێمە لە ساڵانی نەوەدەکاندا بە خێرایی گەورە بووین. زۆری نەخایاند لە تەمەنی خۆمان گەورەتر بووین. کە گەیشتمە پۆلی سێیەم، لە مانای ئەو وشەیە تێگەیشتم و بەڕاستی چێژم لەو وشەیە و ئەو کارگەیە وەرگرت. بۆیە بیرم دەکردەوە کە خاوەنی کارگەکە خۆی ئەو دەقەی لەسەر دیوارەکەی نووسیبێت. ئەوەی جێگای سەرنجە ئەوەیە کە لە دۆخی ساڵانی نەوەدەکاندا، کەس نەیگوت با ئەو دەقە بسڕینەوە.

ئەوەندەی لەبیرمە، ئەو نووسینە تا ساڵی ١٩٩٤ لەسەر ئەو دیوارە مایەوە، دژی با، باران، بەفر و هێزەکانی دەوڵەت.