وڵاتی ئێران سەرەڕای ئەوەی وڵاتێکی فرە نەتەوە و فرە کولتوورە، بەڵام لە سەد ساڵی ڕابردوودا، لە لایەن سیاسەتوانانی فارسەوە بەڕێوە بردراوە و لە هەر سێ حكوومەتەکەی ڕەزا شای پەهلەوی و حەمەرەزاشای پەهلەوی و کۆماری ئیسلامیدا، ئەوەی وەک بەرجەوەندی سیاسی پلانیان بۆ داڕشتووە و کاریان بۆ کردووە حەولێک بووە لە بەرژەوەندیی پان فارسیسم و بە دژی نەتەوەکانی ژێر دەسەڵاتی ئەو حکوومەتانە.
هەر لەسەرەتای هاتنە سەرکاری ڕەزا شاوە، یەکێک لەگەورەترین گرفتەکانی ئەو گەورە دیکتاتۆڕەی ئێران، چۆنێتیی سست کردن و تێکڕووخاندنی ئیرادەی شوناسخوازانەی نەتەوە ژێردەستەکانی ئێران بووە و پلانەکانی ئەو شا نەخوێندەوارەی مێژوو، بۆ بردنە سەری ئەو پڕۆژەیە بە کوشتنی "میرزا کوچک خانی جەنگەڵی"، سەرۆکی ڕاپەڕیوانی جەنگەڵ لە باکووری ئێران و تیرۆری سمایل ئاغای سمکۆ، لە کوردستانەوە دەست پێ دەکا.
حەمەرەزا شای کوڕی ڕەزا شاش، کە بە دروشمی کەوناراخوازیی کولتووری و ژیاندنەوەی پاشایەتییە کۆنەکانی فارس درێژەی بە دەستەڵات دا و بە دروشمی "کوورش بخەوە کە ئێمە بەخەبەرین"، مەبەستی ئەوە بوو ئاگامان لە سیاسەتی ئێران و سەروەریی فارسە. ئەویش بە سەرکوتی هەر دوو کۆماری کوردستان و ئازەربایجان و کوشتنی سەدان و هەزران کەس لەو دوو نەتەوەیە دژژایەتیی خۆی لەگەڵ هەموو نەتەوەکانی ئێران دەربڕی و بەکردەوە سەرکوتی کردن.
کارنامەی کۆماری ئیسلامییش لەو بوارەدا ڕوونە و یەکێک لە ئاکامەکانی شۆڕشی ژینا بوو کە بە دروشمی "ژن، ژیان، ئازادی" دەستی پێ کرد.
"مێهدی جەلالی تارانی" کەسایەتییەکی سیاسی فارسە، کە ئاراستەیەکی دژی ناوەند تەوەری لە ئێراندا هەیە. ئەو لە تازەترین نووسینیدا ئاماژە بە خاڵێکی گرینگ دەکا کە پێویستە هەڵوێستەی لەسەر بکرێ و خوێنەر و خەڵکی کورد مانۆڕ لەسەر ئەو جۆرە بیرکردنەوە و شیکارییە بدەن و برەوی پێ بدەن، تا ئەو دەنگەی کەمینەی فارس بە گوێی زۆرینەی خەڵکی ئێران بگا.
ئەو نووسەرە لە نووسینێکدا بە ناوی "سوورپڕایزی شۆڕشی ژینا"دا ئاماژە بەوە دەکا کە شۆرشی ژینا لە ئێراندا لە لایەن فارسی ناوەند نشینەوە دزراوە و لە ڕەسەنایەتیی خۆی داماڵدراوە. بۆیە تا ئێستا بە ئاکام نەگەیشتووە. ئەو بە باس لە دروشمی ئەو شۆڕشە کە "ژن، ژیان، ئازادی" یە دەڵێ: فارسەکان بە جێگای ئەوەی لە مێژوو و زەمینەی سیاسی و کۆمەڵایەتیی ئەو دروشمە ورد ببنەوە و بە تێگەیشتن لەو واتا و زەمینە سیاسی و کۆمەڵایەتییە، هەوڵ بدەن هاودڵی لەگەڵ پێکهێنەرانی ئەو شۆڕشە بکەن و دواجار ئەوانیش خۆیان لەگەڵ ئەو ڕەوتە دژە سەرکوت و دژە یەکدەنگی و دژە ژنە ڕێک بخەن، تەنیا کارێک کە کردیان ئەوە بوو ئەو دروشمەیان لە کوردەکان دزی و بە وەرگێڕانی دروشمەکە "ژن"یان کردە "زن" و ژیان و ئازادیشیان وەرگێڕایە سەر زمانی فارسی. بەڵام فارسەکان دەبوو بزانن "ژن" لە زمانی کوردیدا تەنیا بە واتای زن لە زمانی فارسی نییە، بەڵکوو ژن واتە "زن کرد" (ژنی کورد). ژنی کوردیش هەڵگری مێژوویەکە لە ئازادی، هەوڵ بۆ یەکسانیی کۆمەڵایەتی، خەباتی چەکداری بە دژی داگیرکار، دژایەتی لەگەڵ پیاوسالاری و ناوەند تەوەری و زۆر بابەتی دیکەش کە ئەو زەمینەیە لە کار و چالاکی لە ناو ژنانی فارسدا نییە.
ئەو وتانەی سەرەوە وتەی نووسەرێکی کورد نین کە گومانهەڵگر بن بەوەی کە لایەنگری لە ژنی نەتەوەی خۆی کردووە، بەڵکوو ئەوانە قسەی نووسەر و سیاسەتمەدارێکی فارسن کە بە خوێندنەوەی دروست بۆ شۆڕشی ژینا و ژنی کورد، دەیهەوێ ڕاستییەکی دیکەش بدرکێنێ.
لە ڕەوتی شۆڕشی ژن، ژیان ئازادیدا، کە لە سەقزەوە دەستی پێ کرد و دواتر هەموو کوردستانی ڕۆژهەڵاتی تەنییەوە، سەرەتا ناوەندنشینەکان و سیاسییەکانی ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی، پێشوازییان لە ڕەوتەکە کرد و بە وەرگێڕان و وەررگرتنی دروشمی ژن ژیان ئازادی، خۆیان لەگەڵ شۆڕشەکە ڕێک خست. بەڵام دواتر هەم ناوەندنشینەکانی فارس و هەم ئۆپۆزیسیۆنی فارسی دەرەوە، بە زەینییەتی ناوەندخوازیی خۆیان، دیسان لە واتای دروشمە کوردییەکە نەگەیشتن. سەرەتا هەوڵیان دا دروشمیکی نێرانە و پیاوانە لە بەرانبەر ئەو دروشمەدا قوت بکەنەوە. ئەوان دروشمی "پیاو، وڵات، ئاوەدانی"یان بەرز کردەوە. ئەو دروشمە ئەوەندە کڵیشەیی و دژە ژن و دژە ئازادی بوو، شەرمەساری تەنیا ئاکامی هەڵگرەکانی بوو، کە بەشێکی هەرە زۆر لە سەڵتەنەت خوازەکانی دەگرتەوە.
دواتر هەوڵ درا بە زەق کردنەوەی بابەتی لاوەکی وەک حیجاب بە تەنیا، کێشەی ژن لەو بابەتەدا کورت بکەنەوە. لە حاڵیکدا ژن، ژیان و ئازادی لە هەر وشەیەکیدا سەدان ڕەمز بۆ شیکاریی سیاسی و کۆمەڵایەتی بەدەستەوەدەدا کە یەکێکیان حیجابە. ژیان بە هەموو واتاکانییەوە؛ دابین بوونی کۆمەڵایەتی و ئابووری و کولتووری و ....، ئازادی بە هەموو واتاکانییەوە لە ئازادیی سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابووری و کولتووری و ڕەگەزییەوە بگرە تا ئازادیی ئایین و دەربڕین و .... بەڵام ئەوەی نووسەر و سیاسیی فارسی ناوەندنشین بیستی و دیتی تەنیا لەشی ژن و بسکی ژن بوو . ئەویش ژنی فارسی ناوەندنشین نەک ژنی کورد و بەرخۆدان و مێژینەی حەولی بۆ ئازادی و بەرابەریخوازی و دژایەتی لەگەڵ سیستەمە تووتالیتێرەکان. هەر بۆیە ئەو قسەیەی مێهدی جەلالی تارانی، نووسەر و سیاسیی فارس و ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی، لە زمان ئەوەوە واتایەکی ڕاستگۆیانەتر دەبەخشێ، کاتیک دەڵی: ئێمەی فارس لە شۆڕشی ژینادا وەدوای کورد کەوتین، بەڵام لە واتاکانی شۆڕشەکەیان نەگەیشتین و تەنیا دروشمەکەیانمان وەرگێڕا سەر زمانی فارسی، لە حاڵیکدا ئەو دروشمە کوردییە، مێژوویەکی لە بەرخۆدان و خەباتی سیاسی و کۆمەڵایەتی و کولتوویی لە پشتە و ئێمە تا ئەو مێژوویە نەناسین و تێی نەگەین ئەو شۆڕشەمان سەرناکەوێ.
هەر بۆیەیە فیلسووفی ناوداری هاوچەرخ "سلاڤۆی ژیژەک"یش دەڵێ: دوور و نزیک ئاگام لە ڕووداوەکانی ئێران بوو، بەڵام بەیانییەک کە لەخەو هەستام و دیتم دروشمێکی گرینگی و ەک ژن ژیان ئازادی لە ئێران دەدرێ ڕاچڵەکیم. ئەو دروشمە لەگەڵ دروشمە کڵیشەییەکانی پێشووی ئێران جیاواز بوو. جاران دەیانکوت"توپ تانک فشفشە آخوند باید گم بشه" کەچی ئێستا و بە شەوێک دروشمێکی ئاوا ڕادیکاڵ سەری هەڵداوە. ژیژەک دەڵێ: تەلەفۆنم بۆ کۆمەڵناسێکی فارس بە ناوی یووسف ئەبازەری کرد و گوتم: ئەو دروشمە چییە و چۆنی سەرهەڵداوە . دەڵێ وڵامی دامەوە و کوتی: ئەو دروشمە لە کوردستانەوە سەری هەڵداوە. ئەوجار زانیم دروشمی وا کاریگەر و پتەو و ڕادیکاڵ لە کوردستانەوە نەبێ سەر هەڵنادا .
