Taybet

Dîrok

Bajarê kevnar ê Şuayîb û çîrokên wê yên efsûnî

Bajarê Şuayîb 38 kîlometreyan li navçeya Herran a ser bi Riha ya Bakurê Kurdistanê ye. Li gor çavkaniyan bajarê kevnar ê Şuayîb, ji dema Şuayîb pêxember ve maye.

Şoreşa Barzan, li Başûrê Kurdistanê - Beşa Yekem

Piştî bidawîhatina serhildana Şêx Mehmûd Berzencî li Silêmaniyê, serhildanên Barzan li herêmên Badînan bi rêberiya malbata Şêxên Barzan dest pê kir.

Pira Malabadê ya dîrokî

Pira Malabadê di sala 1147'an de hatiyê çêkirin. Dirêjiya wê 150 metre, firehiya wê 7 metre û bilindiya wê jî 20 metre ye. Pira Malabadê ku bi kembera xwe ya 40.86 metre dirêj ve li cîhanê pira herî dirêj a kembera kevir e.

Kelha "Bêrdûk" a Urmiyê

Paşmayên dîrokî yên gundê "Bêrdûk" yê ser bi devera Soma û Biradost a Urmiyê yek ji şûnwarên herî giring ên Kurdistanê ye. Kelha Bêrdûkê li ciheke asê û çiyayî û li nêzî sînorên Rojhilat û Bakurê Kurdistanê ye û dîroka vê vedigere serdema Sefewiyan ku ji aliyê "Teqî Sultan Bin Nezen Beg Bin Gazê" hatiye avakirin.

Desthilata Mîrên Kurdên Donbolî di serdema Qacar de

Pira Dehderî ya Amedê

Pira Dehderî ji ber ku deh çaviyên wê yên avê hene jê re tê gotin Pira Dehderî. Ew pir li derveyî bajêr, li aliyê başûrê navenda bajarê Amedê û 3 kîlometreyan li Deriyê Mêrdîn a kelheya Amedê dûr e.

Mîrên Kurd ên Donbolî di serdema desthilata paşayên Hewşar û Zend da

Desthilata Zincîreya Mîrên Kurd ên Donbolî di serdema sefewiyan de  

''Kurdên Donbolî" yek ji eşîrên kurd ên navçeyê "Xoy û Selmas" ê ne li parêzgeha Urmiyê ya Rojhilatê Kurdistanê ku di sedsaliya çarem a hîcrî de nave wan di nav nivîsên dîrokî yên Îranê de hatiye. 

Bazara sergirtî ya dîrokî ya bajarê Urmiyê

Banê vê bazarê bi demê re di hin beşan de hilweşiyane, ku di salên dawî de ji aliyê mîrateya çandî ve hatiye restorekirin û nûjen kirin. Herwaha bazara dîrokî ya urmiyê ji 7 deste û taximên cuda pêk tê.

Girê Başûr ê dîrokî li Sêrt a Bakurê Kurdistanê

Girê Başûr 20 kîlometreyan li bakur rojava, nêzîkî Sêrt a bakurê Kurdistanê ye. Di geliyê Botanê de li nêzî çemê Başûr ê ku ji çiyayê Bedlîsê tê û ew gir dê di bin bendava Ilisu de bimîne.

Gilînameya Êzdiyan dijî xizmeta leşkerî ya derbarê Osmaniyan de

Sala 1847an dîplomatkarekî Brîtanî bi nave "Konstantîopol" xwe nêzîkî Osmaniyan dike û dixebite ku çareyek bibîne. Bi hewldana wî Osmaniyan "Babê Alî" îtirafê bi hebûna oleke cuda bi navê Êzdî dike û ji ber wan cudahiyên ku ola Êzdiyan tekeziyê li ser dike, ew ji xizmeta leşkerî tên efûkirin û biryar  tê derxistin ku pêwîst nake çi Êzdiyek xizmeta leşkerî bo Osmaniyan bike.

Di binê Kelheya Zêrzevan a dîrokî de avahiyên pir mezin derketin holê

Li cîh û qada ku avahî lê hene heman demê de bîrên avê, Dêr a binerd, penageha binerdî û herwaha mabed ango perestgehekî Mîtra (Mithras) ya li sînorê Roma ya Rojhilat jî hatiye tespît kirin.

Kurdistan a Sor

 Komara Kurdistana Sor li ser nexşe dikeve, Bakurê Rojhilatê wê nexşeyê û bi perçeyê pêncem ê Kurdistana mezin tê hejmarkirin. Kurdistana Sor bibû xala ku Herêma Qerebaxê û Ermenistan ji hev du cuda dikirin

Simkoyê Şikak; Şoreşgerekî di rêya serxwebûna Kurd de - Beşa 2 

Piştî şerê cîhanî yê yekem, Osmanî Azerbaycanê bi cih dihêlin û hikûmeteke bihêz li Azerbaycanê ava dikin û tenê desthilata bi bandor û xwediyê cih û pêgeha Simaîl Axayê Şikak bû. Ev cuda li hêzên xwe çend sed kes ji serbazên Osmanî jî di gel wî de bûn û piştevanî lê dikirin.

Simkoyê Şikak; Şoreşgerekî di rêya serxwebûna kurd de - Beşa 1

Şerê cîhanî yê yekem cuda ji vê yekê ku guhertinek mezin bi ser tevahiya welatên Rojavayî de anî û du eniyên hêzan li hember hev du de ragirtin, di navçeyên Rojhilata Navîn de jî guhertin li dû xwe anî û rê bo destverdan di welatên weke “Birîtaniya”, “Fransa” û “Amerîka”û di karûbarên hundirî welatên navçê de xweş kir.

Girê Til Xelef ê li Rojavayê Kurdistanê

Li herçar parçeyên Kurdistanê şûnwarên dîrokî pir zêdene û dikare bê gotin ku bin erdê Kurdistanê her cîhekî bê kolan şaristaniyetek lê derdikeve.

Lozan, peymanameyeke ku biryara avakirina dewleta Kurdî hilweşand

Keleha Heloxan li bajarê Merîwanê

Keleha Heloxan ku piştre wek keleha “Merîwanê” hatiye naskirin, ji bo heyama 3 sedsalên navenda sereke ya desthilatdariya Baban û Erdelanan bûye.

Li gor lêkolînên dawiyê hevdu maçî kirina romantîk 4 hezar 500 sal berî naha li Mezopotamya hatiye bi belge kirin

Li gor nivîsekî ku di kovara Science de hatiye belav kirin, lêkolînvan dibêjin hevdu maç kirina ji lêvan dibe ku nexwaşiyên bi rêya dev ên wek pirzik an jî bi navê xwe yê din zirpik di dev de çêbibin re jî rê vedike û li gor lêkolînan hevdu maçî kirin bi awayekî dostane û nav malbatî de mirov hevdu ji berê de maçî dikin û ew yek li gor dem û erdnîgariyê jî reftarekî berbelav e, lê hevdu maçî kirina romantîk û li ser bingehê zayend û cinsî wek çandekî pir gerdûnî nedihate pêşbînî kirin

Xurem Ava û Keleha Felekuleflak

Di cihên niha yê Xorem Avayê de û li serdema Îlamiyan de bajarek bi navê “Xayd El_Lû” hebû, bajarê “Şapûrê Xast” bi fermana Şapûrê duyem li ser wêraniya wê de hatiye avakirin. Asewarên kevin yên bicihmayî nîşan didin ku Xorem Ava yek ji bajarên herî girîng yê serdema Sasaniyan bûye û Keleha Felekul _Eflak sembola wî bajarî ye.

Dêra dîrokî ya Dayîka Meryem a li Urmiyê

Dêra  Meryem ku bi nave hezreta Meryem Sent Mari yan jî dêra rojhilata Aşur tê naskirin, yek ji cîhên geştiyarî ya Urmiyê ye.  Ev dêr piştî dêra Beytul Lehme ya li Filîstînê, weke duyemîn dêra kevin a Cîhanê tê bi dest girtin û hesibandin.

Dîroka malbata Wekîl a li navçeya Erdelan

Di dîroka Kurdistanê de, li her navçeyekê de, taximek di nav û malbatê de hene ku weke beşek li dîrok û nasnameya vê navçê tên naskirin. Ev taxim û malbat hem bi sebeba desthilat û hem bi sebeba kêrhatîbûnê karîne li ser navçê bandoreke erênî dabinên û nave xwe li rûpelên dîrokê de tomar bikin

Bajarê Maku û Keleha wê ya dîrokî

Maku yek ji bajarên Rojhilatê Kurdistanê ye û yek ji deverên geşt û guzarê yên Azerbaycana Rojava ango parêzgeha Urmiyê ye ku di heman demê de xwedî cihên  dîrokî ye. Berê bajarê Makuyê li çiyayê Agiriye ango çiyayê Ararat mêze dike û sê walatên Tirkiye, Ermenîstan û Îranê digehîne hevdû.

Keleha Xoşabê ya dîrokî

Keleha Xoşeb an jî Xoşabê dîroka wê digeha dema Urartuyiyan û kelhe ji du beşên hundir û derve pêktê, ku beşa derve dikeve bakurê kelheya hundirîn.
Tu dixwazî agehdarê dûmahîk babet û nûçeyên me bibî?
Ji kerema xwe biryar bide!