ئەڤین تەیفوور
ئەو دەقانەی بۆ منداڵان دەنووسرێن، جیاوازن لەوانەی بۆ گەورەکان نووسراون. واتە ئەدەب و نووسین بۆ منداڵان ڕیتم و هارمۆنیکی جیاوازی هەیە. لەڕاستیدا ئەدەبی منداڵان لە بنەڕەت و ئامرازەکانیدا جیاوازیی نییە لەگەڵ ئەدەبی گەورەساڵاندا، چونکە کتێبی منداڵان لە توخمە ئەدەبییەکانیدا هاوشێوەی کتێبی گەورەساڵانن، بەڵام لەڕووی بابەت و بیرۆکەیانەوە کە باسی دەکەن، پێکەوە جیاوازن. ئەوەش لەبەر ئەوە شتانەیە کە سەرنجی منداڵان ڕادەکێشن و بەپێی تێگەیشتنیان لە گەورەکان جیاوازن.
ئەدەبی منداڵان و قۆناغەکانی بۆ خۆی جیاوازن و دەقەکەیان بەپێی گرووپی تەمەنی ئامادە دەکرێت. لە ڕووی چیرۆکەوە، بۆ ئەوانەی بۆ گەورەکان دەنووسرێن، دەقێکی زۆری هەیە و هیچ وێنەیەکی تێدا بەکار ناهێنرێت و تەنانەت ئەگەر وێنەیەکی تێدا بەکار هاتبێت، دەبێ لەبەر خواستی نووسەر یان وەشانگەوە بێت. بەپێچەوانەوە لە نووسین بۆ منداڵدا دەقی کەم و وێنەی زۆر بەکار دێت.
هۆکاری ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە منداڵان زیاتر لە هەموو کەسێک بە چاو و هەستەکانیان سەیری شتەکانی دەوروبەریان دەکەن و کاریگەری وەردەگرن. جگە لەوەی ئەزموونی منداڵان لە زانستدا کەمە و ئەوانەی تەمەنیان بچووکە ناتوانن بە تەنیا دەقێک بخوێننەوە، هەستەکانی خۆیان لەو ڕەنگ و وێنانەدا دەبیننەوە کە لەبەر چاویاندا دەردەکەون.
ئەو نووسەرانەی بۆ گەورەکان دەنووسن، جیاوازن لەوانەی بۆ منداڵان دەنووسن. هۆکاری ئەوەش ئەوەیە؛ ئەوانەی بۆ گەورەکان دەنووسن هەرگیز بیر لە زانست و هەست و ئاستی بیرکردنەوەی خوێنەرەکانیان ناکەنەوە و بەپێی ئاست و زانست و بیرکردنەوەی خۆیان دەنووسن. بەڵام ئەوانەی بۆ منداڵان دەنووسن ناتوانن وەک نووسەرانی دیکە هەست و خەونی منداڵان پشتگوێ بخەن. پێش هەموو شتێک پێویستە لە چیرۆکی منداڵاندا سەرنج بخرێتە سەر هەموو وردەکارییەکانییەوە و بە شێوەیەکی زانستییانە کاری لەسەر بکرێت.
نووسەرانی منداڵان، کاتێک دەست دەکەن بە نووسین و بیرۆکەیان بۆ دێت، بیر لەوە دەکەنەوە کە ئەو بیرۆکەیە بەپێی مێشکی منداڵەکە چۆنە و چۆن کاریگەریی لەسەر هەست و خەیاڵیان دەبێت. جگە لەوەش، نووسەر لە هەنگاوی دووەمدا بیر لەوە دەکاتەوە کە تاچەند نیگارکێش دەتوانێت ئەوەی دەینووسێت وەریبگێڕێتە سەر زمانی وێنەکە و ڕەنگی بۆ بەکار بێنێت.
دنیای منداڵان جیهانێکی پڕ لە ڕەنگە، بۆیە لە بەکارهێنانی وێنە بۆیان، لە چەندین ڕەنگ کەڵک وەردەگیردرێت و ئەو ڕەنگانە کاریگەرییەکی زۆریان لەسەر هەستی منداڵان هەیە. جگە لە هەموو ئەم خاڵانە، ئەو دەقەی بۆ منداڵان بەکار دێت زۆر سادەیە، بەتایبەتی لە ڕووی بیرکردنەوە و بیرۆکەوە. جگە لەوەش ئەو وشە و ڕستانەی کە بۆ منداڵان بەکار دێن زۆر سادەن و منداڵان لە تێگەیشتن و گوێگرتن لێیان کێشەی ئەوتۆیان نییە. هۆکاری ئەوەش ئەوەیە کە منداڵ لە پرۆسەی بنیاتنانی زانستەکەیدایە.
ئەدەبیاتی منداڵان ئەدەبیاتێکی خەیاڵییە، تێیدا نۆستالژیای ڕەوتە ئەرێنییەکان گەشە دەکات و ئەو ئەدەبیاتەی پێشکەش بە گەورەکان دەکرێت، گوزارشت لە بوون و چارەنووسی ئەوان دەکات. هەروەها شیعر و بەرهەمەکانی دیکە کە بۆ منداڵان نووسراون، جیاوازن لە شیعرەکانی گەورەکان. شیعر و گۆرانی بۆ منداڵان پەیوەندیی بە هەستەکانییانەوە هەیە و شتەکانی ژیانیان فێر دەکات و ڕێگەیان پێ دەدات فێری زمانەکە ببن.
