جلوبەرگی ژنانی موکریان - بەشی 5

لەیلا نوورانی

 

کراسی چالووس        

کراسێکە تەختی لە پارچه‌یه‌کی له پارچه‌ی قاقه‌ز ئه‌ستوورتر، خشه‌ی دێ و گوڵی تێکه‌ڵی له خۆی له ڕه‌نگی دیکه‌ی تێدایه.

 

کراسی چاوی کەوێ/ کوێستانان خاڵ خاڵ

کراسێکە لە پارچه‌یه‌کی تۆڕی نه‌رم، کونی چکۆڵه‌ی وه‌ک چاوی که‌وێی تێ­دایه و ته‌خته‌که‌ی هه‌ر ڕه‌نگێک بێ ده‌وری کونه‌کانی ڕه‌شه. ئێستاکەش هەر باوه و بۆ پشتێندی ژنان و پیاوان کەڵکی لێ وەرگیراوه.

 

کراسی چندراو

١- کراسێکە لە پارچه‌یه‌کی لە حه‌ریر ئه‌ستوورتر، گوڵی زه‌ڕی و ئاوریشمی ڕه‌نگاوڕه‌نگی وردی به مه‌ودا لێ چندراوه، گوڵه‌کانی لێک نزیکن و به‌شێکی زۆر له ته‌ختەکەی به‌تاڵە.  ڕه‌نگی ته‌خته‌که‌ی بەزۆری گه‌شە و تایبه‌تی جله­بووک بووه.

 ٢- کراسێکە لە پارچه‌یه‌کی تۆڕی هێندێک ئه‌ستوور، ته‌واو به ئاوریشم یان ئاوریشم و زه‌ڕی چندراوه. کراسێکی به‌وه‌زنه و تایبه‌تی جحێڵان بووه.

کراسی چندراوی سیمی

کراسێکە تەختی لە پارچه‌یه‌کی تۆڕی سیمی، سه‌راسه‌ر به سیم چندراوە و ده‌کرێ دووڕه‌نگیش بێ. تایبەتی جحێڵان بووه.

کراسی چندراوی گوڵەگەزیزە  

کراسێکی تەخت­حەریرە، گوڵی وردی لێ چندراوە و گوڵە هەرە گەورەکەی بە وێنە و ڕەنگی گوڵەگەزیزەیە.

 

کراسی چیت    

١- کراسێکە تەختی نەرمه و لە پارچه‌یه‌کی گوڵ­ورده. (وەک ژنانی بەساڵاچوو دەگێڕنەوە) ئەم جۆرە چیتە، جگە لە کراس، بۆ بن‌کراس و ده‌سماڵ و پشتێند و ئاواڵ‌کراسیش که‌ڵکی لێ وه‌رگیراوه.

٢- کراسێکە لە پارچه‌یه‌کی نه‌رمی له لۆکه سازکراو، ده‌ست له بنی دیار نییه، گوڵی جۆراوجۆر و ڕه‌نگینی گه‌وره و چکۆڵه‌ی تێ­دایه. (دەگیرنەوە) بۆ جله‌بووک بووه. ئەم چیتە بۆ کراس و ئاواڵ‌کراس و پشتێند و ده‌سماڵ که‌ڵکی لێ وه‌رگیراوه.

«به کراسی چیتی کرێشه، کوشتمی خستمیه کێشه/ کراسێکی له‌به‌ر دایه، ته‌نکه وه‌ک په‌ڕی مێشه»

«نازدار زیزه و بێ‌به‌هانه، بۆ وی ده‌ردم گرانه / وه‌تاغێکی بۆ دروست ده‌که‌م، چیمه‌نتۆ و باڵه‌خانه / چیتی ئامریکای بۆ بێت، له‌به‌ری کا خانمانه»

کراسی چیت­ ئەتڵەس    

1) کراسێکە لە جۆرێک چیتی ئه‌ستوور، گوڵه‌کانی وه‌ک ئه‌تڵه‌س دەچن. پێشووتر بۆ جله‌بووک ده‌بوو.

2) کراسێکە لە پارچه‌ی چیت، گوڵی وه‌ک ئه‌تڵه‌سی تێدایه و بۆ جله‌بووک ده‌بوو.

 کراسی چیت­ شینکە    

تایبەتیی ئەو کراسە چیتەی کە تەختەکەی شین بێ.

«ڕۆژێکی دەگەڵە من لە گازری بوو، دەپێیدا بوو جووتێک کەوشی پانەکەی لەوی هەمەدانە / لەبەریدا بوو کەراسێکی چیت­شینکەی لەوی قەرەچییانە / بەسەریدا دابوو چارەکێکی چڵکنی لەوی کەتانە / لە بەرچاوی من نەدەهات وەکوو چ قەرەواشانە»

کراسی چیت قاچاغیی

کراسێکە لە پارچەی چیت، گوڵی جۆراوجۆری تێدایه. ئەم جۆرە چیتە، سه‌رده‌می خۆی، له عێراق­ڕا بە قاچاغی هاتووه‌ته موکریان و ئه‌م نێوه‌ی بە‌سه‌ردا بڕاوە. چیت­قاچاغی بۆ کراس و ئاواڵ‌کراس و ده‌سماڵ و کراسی منداڵیش دەکار کراوە: «ئامینێ گیان! به کراس چیتی قاچاغه / ئه‌ی هاوار ئه‌و په‌رچه‌م و سه‌رچاغه»

کراسی چیت قاقانی

«بە کراس چیت قاقانی / گۆزەی هەڵگرت بۆ کانی / پێم­گوت ئاوێزانت بم / بۆ بە دەردم نازانی»

کراسی چیت­ گریفون

بۆ ده‌سماڵیش ده‌بوو.

کراسی چیت­ نمرە

کراسێکە لە پارچه‌ی چیت، ته‌خت­سپییە و گوڵی وردی ڕه‌نگی تێ­دایە. (دەگێڕنەوە) چونکە قه‌راغی پارچه‌که‌ شماره‌ی پێوه‌یە ئه‌و نێوه‌ی به‌سه‌ردا بڕاوه. چیت­نمرە بۆ ده‌سماڵ و ئاواڵ‌کراسیش دەبێ و بۆ لیباس و سه‌رلانکی منداڵیش که‌ڵکی لێ‌وه‌رگیراوه.

کراسی چیتی ­مۆر

کراسێکە لە پارچه‌ی چیت، ته‌خته‌که‌ی ڕه‌نگێکە لە نێوان زریشکی و بنەوش و گوڵی ڕه‌نگی دیکه‌ی تێدایه. بۆ جله‌بووک بووه و تایبه‌تی جحێڵانە.

 

کراسی چیمەن

کراسێکە لە پارچه‌یه‌کی هێندێک ئه‌ستوور، تان‌وپۆی به سیم چندراوه و بێ‌گوڵه ئه‌گه‌ر ده‌ستی لێ‌بده‌ی وه‌ک مه‌خمه‌ر کوڵکەی هەیە به‌ڵام زورتره. (دەگێڕنەوە) یەکەم­جار ڕەنگی کەسکی هاتووە و ناوی چیمەنی بەسەردابڕاوە. چیمەن بۆ کراس و ئاواڵ‌کراس و پشتێندیش که‌ڵکی لێ وه‌رده‌گیرێ.

 

 کراسی چیمەنی کوردوستان

کراسێکە لە پارچەی چیمەن: «چوومه کن کاکی به‌زاز وه‌ی ئه‌تۆ قانوون ده‌زانی / چه‌ند گه‌زێکی لێوه‌که چیمه‌نی کوردستانی / یان بۆ کراسی نازنازی یان بۆ کۆڵوانه‌ی شانی»

 

 

 کراسی حاجی خۆم لێ­مەدە

هیچ زانیازییەکی لەسەر نیه.

 

کراسی گوڵ ماشەڵڵا

تایبەتی پارچەی گوڵ گەورەیه.

KURDŞOP
1216 بینین
ئایا دەتهەوێت ئاگاداری دوایین بابەت و هەواڵەکانمان بیت؟
تکایە بڕیار بدە!