شاخەکانی کوردستان پتر لە 2000 جۆر گیای خۆراکی و دەرمانییان تێدایە

لەگەڵ هاتن و دەستپێکی وەرزی بەهار، چەندین جۆری ڕووەک و گیای جۆراوجۆر لە شاخەکانی کوردستان بەدی دەکرێن و دەبنە سەرچاوەی گرنگی خۆراک بۆ دانیشتووانی ناوچەکە و دەوروبەر و سوودی ئەم گیایانە نەبڕاوەن و لە خاکی کوردستانەوە سەرچاوەیان گرتووە .

هەبوونی ئەم ڕووەک یاخود گیا سروشتی و خۆڕسکانە، بووەتە هۆی دروستبوونی بازاڕچەیەکی جوان لەو ناوچە و  شارانەی کە دەوڵەمەندن بەم سەرچاوە سروشتییانە.

بۆ نموونە ناوچە و شارەکانی وەک ڕانیە، قەڵادزێ، حاجی ئۆمەران، شارەزوور، قەندیل، پاڵنگان، کامیاران، جوانڕۆ، مەریوان، دیواندەرە، سەوڵاوا، دەرسیم، کرماشان و هتد

ئەو گیایانەی کە زیاتر وەکوو سەرچاوەی خۆراک بەکار دەهێندرێن ژمارەیان ١٥-٢٥ جۆرە؛ گرنگترینەکانیان بریتین  لە:

کەنگر، گێلاخە، قازیاخە، سوورەبنە، خوژە، گۆزروان، هەڵامە، پیچک، هاز، شنگ، ڕێواس، پیفۆک، کووزەڵە، کنیواڵ، بەڕەزا،  قارچک، پونگە، تورشکە و ...

بە گوێرەی ئەو توێژینەوانەی لەسەر گیای دەرمانی کراوە، دەرکەوتووە لە چیاکانی هەر چوار پارچەی کوردستان زیاتر لە 2000 جۆر گیای دەرمانی لە ناوچە شاخاوییەکانی کوردستان هەیە کە ئەمە جێگای خۆشحاڵیە کە وڵاتەکەمان دەوڵەمەندە بەم هەموو ڕووەکە سوودبەخش و دەرمانییانە، کە دەتوانین سوودی زۆر باشیان لێ وەربگرین بۆ چارەسەری سروشتی

گرینگترینی ئەو ڕووەکانە بریتین لە:

گوڵە حاجیانە، ڕازیانە، کوڵە زەرد، جاترە، تالیشکە، کاسنی، شیرین بەیان، کاردی، گوڵە وەنەوشە و هتد  

زۆربەی ئەم ڕووەک یاخود گیا سروشتییانەی کە هەن دەتوانرێ بە وشک کراوییش سوودیان لێ وەربگیرێت، هەم بە شێوەی دەرمانی و، هەم بەکارهێنانی لە خواردندا .

لە ڕووی تەندروستییەوە:

سوودەکانی پیچک: جووڵەی لەشی مرۆڤ زیاد دەکات، چالاکی دەکات، پێستی مرۆڤ لە وشکی دەپارێزێت، سووڕی خوێن چالاک دەکات، ددانەکان و ئێسکی مرۆڤ بەهێز دەکات.

سوودەکانی تاڵیشکە: پەنکریاس چالاک دەکات، شەکرە ڕێک دەخات، لەشی مرۆڤ لە هەوکردن ئەپارێزێت، بۆ لەناوبردنی بەردی گورچیلە بەسوودە، هۆرمۆنی ئافرەتان ڕێک دەخات، ڕەنگزەردی کەم ئەکاتەوە، بۆ بیرگە(زاکیرە) باشترین دەرمانە.

سوودەکانی جاترە: بۆ کەمکردنەوەی ئازاری سک بەسوودە و دژی هەوکردنە؛ شەکری خوێن کەم دەکاتەوە، بۆ تەندروستی ناو دەم سوودی هەیە، بۆ کۆکە و پەتا سودێکی زۆری هەیە، بەسوودە بۆ پاراستنی پێست و دوورکەوتنەوەی لە چرچ و لۆچی، بۆ دڵەکزێ و چالاک کردنی کۆئەندامی هەرس سوودی هەیە؛ ڕێگرێکی سەرەکییە بۆ جۆرەکانی شێرپەنجە بەتایبەتیش شێرپەنجەی قۆڵۆن.

سوودەکانی کاردی: ئەم جۆرە گیایەش سوودی زۆری هەیە بۆ کەمکردنەوەی قۆڵۆن، بۆ ڕەبۆ سوودی هەیە، ڕێگرە لە ڕووتانەوەی قژ، چالاکیی سووڕی خوێن زیاد دەکات و بۆ ئەو پەتایانەی وەرزین بەسوودە.

لێرەدا بۆمان دەردەکەوێ کە وڵاتی ئێمە چەندە دەوڵەمەندە بەو سەرچاوە سروشتییانەی دەتوانرێ چەندین سوودیان لێ وەربگیرێت و ڕووەکی سروشتییش یەکێکە لەو دەرامەتانەی کە خەڵکی کوردستان بە گشتی و حکوومەتی هەرێمی کوردستان بە تایبەتی دەتوانن سوودێکی گەورەیان لێ ببینن بۆ سەرچاوەی دەرمانی و بەتایبەتیش لە چارەسەری سروشتیدا. خۆشبەختانە توانراوە بە ڕادەی پێویستیش سودیان لێ وەربگیرێت و دەتوانین بە هەناردەکردنیان بۆ ناوچەکانی دەوروبەر بیکەینە سەرچاوەیەکی باشی داهات لە کوردستان.