ڤیان خیشکار
وەرزش بە هەموو چالاکییە فیزیکییەکانی مرۆڤ و تەنانەت نافیزیکییەکان دەگوترێت کە بە شێوەی ڕێکوپێک بۆ تەندروستی و جوانیی لەش ئەنجام دەدرێت. وەرزش دەتوانێت بە شێوەی گرووپ بێت وەکوو: تۆپی پێ، بەسکتباڵ و واڵیباڵ و... شێوەی دیکەی تاکەکەسییە وەکوو: مەلەکردن، ڕاکردن و...
تا دەیەی ١٩٦٠ تەنیا لاوەکان و ئەو کەسانەی کە لە ڕشتەیەکی تایبەتی وەرزشیدا شارەزاییان هەبوو، وەرزشیان دەکرد و بەشدارییان لە کێبڕکێ جیهانییەکاندا دەکرد. بەڵام دواتر بە تێپەڕینی کات زۆرینەی خەڵک ڕوویان کردە وەرزش، هۆکارەکەیشی ئەوە بوو کە جووڵە و وەرزشکردن کاریگەرییەکی پۆزەتیڤی لەسەر تەندروستیی مرۆڤ هەیە. لە درێژەی ئەم بابەتەدا دەپرژێینە سەر تەندروستییەکانی وەرزش لەسەر لەشی مرۆڤ.
هەموومان ئەو پرسیارەمان لا دروست بووە کە وەرزش بۆچی تەندروستە و چ کاریگەریگەلێکی هەیە؟ بە گشتی جووڵە و چالاکیی ڕێکوپێک و بەبەرنامە دەتوانێت توانایی ماسوولکەکان زۆرتر بکات و لەشیش بە گشتی بەهێز دەکات. وەرزش، ئۆکسیجێن و مەوادی خۆراک باشتر دەگەیەنێتە ئەندامان، خانەکان و ماسولکەکانی لەش و یارمەتیی دڵ دەدات تاکوو باشتر کار بکات.
کاتێک تەندروستیی دڵ و سییەکان ڕووبە باشی بڕوات، وزەی مرۆڤیش بۆ کاروباری ڕۆژانە زیاتر دەبێت.
وەرزش نەتەنیا بۆ جەستە بەڵکوو بۆ دەروونی مرۆڤیش باشە، کاتێک کەسێک تووشی کێشە یان خەمۆکی دەبێت، ڕوو لە وەرزش دەکات تاکوو مێشک و دەروونی ئارام ببێتەوە.
لێرەدا زۆرتر لەسەر باری دەروونییەکەی ورد دەبینەوە. وەرزش یەکێک لەو ڕێکارانەیە کە ئەندۆرفین لە خوێندا دەباتە سەرەوە و لەم ڕێگایەوە یارمەتیی چارەسەرکردنی خەمۆکی دەدات.
ئەنجامدانی وەرزش بە شێوەیەکی ئوسولی نەتەنیا دەبێتە هۆی دروستبوونی هۆرمۆنی ئەندۆرفین بەڵکوو هۆرمۆنگەلێکی دیکە وەکوو "نوراپی نفرین، دوپامین و سرۆتۆنین" دەبزوێنرێن و دروست دەبن و لە ئاکامدا دەبێتە هۆی چارەسەرکردنی خەمۆکی.
ئاماژە بە چەند وەرزشێک دەکەین کە لە چارەسەربوونی خەمۆکی کاریگەرن، لەوانە:
١- یووگا
٢- زۆمبا و ئەیرۆبیک کە لە ماڵیشدا ئەنجام دەدرێت
٣- مەلەکردن
٤- پیاسەکردن لە سروشت، دارستان و پارک
٥- تێنیس
٦- وەرزشە گرووپییەکان
چەند کاریگەرییەکی وەرزش لەسەر جەستە:
١- وەرزشکردن بۆ دابەزینی کێش
٢- کونتڕۆڵکردنی زەختی خوێن
٣- پێشگرتن لە دروستبوونی گرێی چەوری
٤- وەرزش یارمەتیی تەندروستیی پێست دەدات
٥- پێشگرتن لە نەخۆشییەکانی دڵ
٦- کۆنتڕۆڵی شەکرە
چەند کاریگەریێکی وەرزش لەسەر دەروون و زەینی مرۆڤ:
١- هەست بە سەرحاڵیی زۆرتر
٢- بۆ تەندروستیی مێشک و یاس
٣- زۆرتربوونی وزەی مرۆڤ بە درێژایی ڕۆژ
٤- پەیوەندیی تەندروستیی دڵ و زۆربوونی وزە
٥- ئارامی و کوالێتیی خەو باشتر دەکات
ئەمانە تەنیا چەند خاڵێک بوون لە کاریگەرییەکانی وەرزش، بە خوێندنەوەی ئەم چەند خاڵە بۆمان ڕوون دەبێتەوە کە وەرزشکردن چەندە بەسوودە، بۆیە دەبێ هەموو مرۆڤەکان وەرزش بکەنە عادەتێکی ڕۆژانەی خۆیان تا لەم کێشە و نەخۆشییانە دوور بکەنەوە و جەستەیەکی تەندروستیان هەبێت.
