مەم ئال
هەموو ساڵێک دەچووینە کۆچەری - هەڵبەت جگە لە چەند ساڵی ڕابردوو - و ژیان بەو شێوەیە بەردەوام بوو. سەرەڕای هەموو سەختی و ئاستەنگەکان، ژیانێکی ناوازە بوو.
هەر ساڵ لەگەڵ دەستپێکردنی بەهار، بەڕێ دەکەوتین. بارەکانمان لەسەر پشتی کەرەکانمان دەخست، سەگەکانمان لەگەڵمان بوون و مەڕەکانمان لە پشتمانەوە بوون، لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر دەگەڕاین. ئەو ساڵە، دەچووینە شوێنێک کە زەوییەکەی گەشاوەتر و جوانتر بوو، لە بەهاردا خێمەکانمان لەوێ هەڵ دەدا، هەتا پاییز لەوێ دەماینەوە، تا دار و چیمەنەکان وشک دەبوون. دوای ئەوەی چیمەنەکە لەوێ تەواو دەبوو و زستان دەهات، دەچووینەوە شار و چاوەڕێی بەهارێکی تر دەبووین. ئەوکات چالاکیی قوتابخانەکەمانیش دەستی پێ دەکرد.
ئەو شتانەی لە ژیانی کۆچەری لێی تێگەیشتم ئەوەیە کە بۆ ژیانی کۆچەری، کەر و سەگ گرینگترین شتن. پێش مەڕ و خێمە، تەنانەت پێش شوان، دەبێ سەگێکی باش و کەرێکی باشت هەبێت. سەگێکی باش ژیانی ئەوان و مەڕەکانیان دەپارێزێت و کەرێکی باشیش بارەکانیان هەڵدەگرێت. بەبێ سەگێکی باش، هیچ پارێزگارییەک نییە و بەبێ کەرێکی باشیش، بارەکانت هەمیشە لەسەر زەوی دەمێنێتەوە. سەختترین شت دۆزینەوەی سەگێکی باش و کەرێکی باشە. هەر بۆیە ئەو کەسانەی ساڵانە دەچنە کۆچەری، ئاگاداری کەر و سەگەکانیان دەبن، کاتێکیش لە زستاندا دەگەڕێنەوە، لەگەڵ خۆیان دەیانبەنەوە و ئاگاداریان دەبن.
بیرمە کاتێک زۆر بچووک بووم، ساڵێکیان لەگەڵ ماڵەوەماندا چوومە کۆچەری. باوکم هەمیشە بەدوای سەگێکدا دەگەڕا بۆ ئێمە، سەگ زۆر بوو، بەڵام دۆزینەوەی سەگێکی باش، ئەستەم بوو. باوکم تا ئەو ڕۆژەی ڕۆیشتین هیچی نەبینییەوە، دوایین ڕۆژ بینیمان سندوقێکی بچووکی لە باوەشدا بۆ هێناین، هەمووان سەیری یەکتریان دەکرد، بەڵام کەس دەنگی لێوە نەهات. بەڕێ کەوتین، سندوقەکەمان لەگەڵ هەندێک شت بە پیکاب نارد. پێش ئەوەی ئێمە بگەینە شوێنی خۆمان، پیکابەکە گەیشتبووە ئەوێ، کە گەیشتینە ئەوێ، خێمەکەمان هەڵکرابوو، هەموو شتێک ئامادە کرابوو. تووتەکۆڵەکەمان لە سندوقەکە دەرهێنا، هەر سەیری دەوروبەری دەکرد و بەدوای دایکیدا دەگەڕا. باوکم کولانەیەکی جوانی بۆ دروست کرد و زنجیرێکی لە ملی کرد. ئێمە ناومان لێ نا "قۆلێ".
باوکم دەیگوت، دایکی تووتەکۆڵەکە زۆر بەهێز بووە، بۆیە ئەم تووتەکۆڵەیەی هەڵبژاردووە. گوتی، سەگێکی زۆر باشی لێ دەردەچێت. بە تێپەڕبوونی کات تووتەکۆڵەکەمان فێری کولانەکەی ببوو، بەڵام کێشەی هەبوو، شەوانە نەدەخەوت، هەر حەپەحەپی دەکرد. هەمووان وەک سەگێکی باش و بەهێز دەیانناسی، بەڵام ئێمە زۆر باش دەمانزانی کە لە شەو دەترسێت و لە ترسدا حەپەحەپی دەکرد. ئەو ساڵەمان بە ڕەزیلی تەواو کرد، هەتا کۆتایی ساڵ، تووتەکۆڵەکەمان باش ببوو، چونکە باوکم هەمیشە شیری پەزی پێ دەدا، زۆر گەشەی کردبوو. نەک هەر گەورە ببوو، بەڵکوو زۆریش گۆڕانکاریی بەسەردا هاتبوو. زۆر بەهێز ببوو، نەیدەهێشت کەسێکی نامۆ بەو دەوروبەرەدا تێپەڕێت، زۆر شتمان لێ فێر ببوو، ببووە ئەندامی خێزانەکە، لەگەڵ ئێمە گەورە بوو.
سەیر نییە، دوای ساڵی حەوتەم، قۆلێ زۆر پیر بوو، نەیدەتوانی هیچ بکات. هەمیشە لە شوێنی خۆی دانیشتبوو و سەیری چاوەکانمانی دەکرد. باوکیشم بڕیاری دا تووتەکۆڵەیەکی تر بهێنێت و بەخێوی بکات. دوای ئەوەی تووتەکۆڵەمان هێنا، باوکم نەیویست قۆلێ بەتەنیا جێ بهێڵێت، بۆیە بردییە لای هاوڕێیەکی کە ماڵەکەی لە گوند بوو. ئێمە ئیتر وازمان لە کۆچەری هێنا، بەڵام باوکم نەیدەویست سەگەکانمان بداتە کەس، بۆیە لە دەرەوەی شار تەویلەیەکمان هەبوو، لەبەر تەویلەکە بەستییانیەوە.
ڕۆژێک دز هەڵیکوتابووە سەر ماڵی دراوسێیەکەمان، دوای ئەو ڕۆژە هەردوو سەگەکەمان نەخۆش کەوتن، باوکم گوتی کە ژەهراوی بوون، گوتی ئەو دزانەی هەڵیانکوتایە سەر ماڵی دراوسێکەمان سەگەکانیان ژەهراوی کردووە. چەند ڕۆژێک چاوەڕێمان دەکرد، شیرمان پێ دەدان تا باشتر بن، هەرچەندە پزیشکی ئاژەڵانیشمان هێنا، بەڵام باشتر نەبوون. بەیانییەک لە خەو هەستاین، زەوی وشک ببوو. باوکم داوای لێ کردین شوێنێک هەڵکەنین و چاڵیان بکەین. لە تەنیشت تەویلەکە چاڵمان کردن و گەڕاینەوە ماڵەوە.
