لەیلا نوورانی
مردوو
* ئەو ئاوەی کاتی مردووشوتن لەبەر مردووەکە دەڕوا، دەیبەن بۆ دووعای ڕەش، کە خۆشەویستانی پێ لێک کەن.
* ئەگەر مردوو ئەو خامەی بۆ کفن بۆیان داناوە لێی زیاد بوو دەڵێن ئەو مردووە دڵ‌بەدنیاوە بووە.
* کفن مقەستی لێ نادرێ و دایدەدڕن.
* ئەو کوتەکفنەی لە پاشی مردوو بەجێ دەمێنێ دەفەوتێنن، لەبەر ئەوەی دەڵێن بۆ نووشتەی ڕەشی دەکار دەکرێ و مردوویەکە گوناحبار دەبێ.
* ئەو ڕۆژەی کەسێک دەمرد ئەو ماڵە بۆخۆیان چ چێشتێکیان لێنابا، یان گەڵایان داناباوە یان ترشیات یان جۆرە‌مرەبایەک و ... تازە قەت لێیان نەدەناوە لەبەرئەوەی دەیانکوت پێمانەوە نایە.
* ئەگەر کەسێک بەهەرهۆیەک یەخەی کراسی دادڕێ و داچەقێ، دەڵێن ئەو کراسە تازە بۆ لەبەرکردن نابێ و شوومی چاک نییە.
* جلوبەرگی مردوویان دەکردە خێروخێرات، تەنیا یەک شتیان هەڵدەگرت و پاشی چەندساڵانیش هەر پێوەی دەگریان و دەیان باراند.
* مردوو بە بەردەرکتدا بەرن دەبێ قاپێک ئاوی بە‌دوادا بڕێژی بۆ ڕووناکاییی ئەو ماڵە و دووربوون لە دەرد و بەڵا.
* بنێشت‌جووتن و تۆو ترووکاندن و برێشکەکردن بۆ ماڵی سێحەب‌مردوو عەیبەیە.
* هەر شەوەی بەسەردا دێ حەوت‌کێو دەکەوێتە مەعبەینی مردوو و کەسوکاری، بۆیە بەشەر دەتوانێ درێژە بە ژیان بدا دەنا لە تاوان شێت دەبوو.
* ئەگەر شەوی جومعانە پەپوولە هاتبا ژوور، دەیانکوت ئەوە ڕوحانەتی مردووەکانمانە نابێ ئەزیەتی دەن.
قەبر
* ئەگەردەچوونە سەرقەبران دەیانکوت نابێ بگری دەنا مردووەکە چاوی پڕ دەبێتەوە و نامان بینێ.
* لەسەرقەبران نابێ بەدەنگ پێبکەنی.
* لە سەر قەبران سێ‌جار بە بەردی چکۆڵە لە کێلی لای سەری دەدەن جا ئەوجار سڵاو دەکەن.
* نابێ سەری قەبر بە بەرد داپۆشرێ.
* دەبێ لەسەر قەبر تۆو یان شەتڵی گوڵ و ڕیحانە بچێنن بۆ ئەوەی هەرچەندی بە با ڕاژێ زیکر بۆ مردووەکە دەکا.
* ئەو کەسەی قەبرەکەی هیچی لەسەر شین نابێ دەڵێن ئەوە هیچ وەخۆ ناگرێ.
* قەبری سەید و شێخ لە کێلی لای سەری شاڵیان لێ دەهاڵاند و خەڵک تیزماڵکیان لێ دادەدڕی و بۆ متفەڕک دەیانبرد.
* قەبری جوانەمەرگ و شەهیدان تارای سووریان پێدا دەدا.
* قاشوولەیان کۆ دەکردەوە و لەسەرقەبریان دادەنا، ئەگەر تاو لێی دەدان تەواوی قەبرستان لە دوورەوە ترووسکەی دەهات.
* داری بەری بۆ سەرقەبران نابێ، لەبەرئەوەی بەرەکەی خواردنی حەرامە.
* مێروولەی سەرقەبران نابێ بکووژی، مردووەکە مشکڵۆزمە دەبێ.
* ئەگەر قەبرت ئاو دا، نابێ دە لای سەری کەی.
* ئەگەر لەسەرقەبران دادەنیشتن زۆرتر دەچوونە لای سەری، دەیانکوت با بمانبینێ و بمانناسێتەوە.
* پێنج‌شەممۆیان زۆرتر دەچوونە سەر قەبران و چوارشەممۆیان دەچوونە سەر چاک و شەخس و پیران.
* گڵی گڵکۆی شێخ و سەید و شەهیدانیان بە متفەڕک دەبرد.
* ڕۆژی جێژن پێش ئەوەی نانی بەیانی بخورێ دەچوونە سەرقەبران و جێژنە‌پیرۆزەیان لە مردووەکان دەکرد.
* جیران‌قەبر خێر و شەڕیان بۆ یەکتر دەچێ، هەربۆیە قەدیمیان پێیان خۆش بووە لە‌کن ناباڵغیان بنیژن لەبەر ئەوەی عەزابی قەبریان لەسەر نییە.
* ئەگەر چاوت بە قەبری بەتاڵ کەوت دەبێ شتێکی خواردن لە خۆ حەرام کەی.
* ئەگەر مردوویان دەناشت و خەڵکەکە دەگەڕانەوە کەسێکی نزیک لە لای قەبرەکە دەماوە بۆ ئەوەی کاتێک سوال‌وجوابی قەبری لێ دەکەن نەترسێ.
* ئەو کەسەی دەمرێ شەوی هەوەڵ غەریبترین کەسی دنیایە.
خەون
* ئەگەر خەون ببینی کە مردووی، عومرت لە نوێ دەنووسرێتەوە.
* ئەگەر خەون ببینی مردوو شتێکت دداتێ ئەوە خێروبەرەکەتە و ئەگەر لێت بستێنێ بە پێچەوانەیە.
* ئەگەر خەون ببینی لەگەڵ مردوو دەڕۆی ئەوە خودای‌نەخواستە دەمری.
* ئەگەر لە خەودا مردووی بە‌کەیف و جلوبەرگی ڕازاوەوە ببینی ئەوە دیارە بەئیمانە، ئەگەریش مات و سیس و بەرگ‌پیس بێ دیارە بێ ئیمان بووە و جێی ناخۆشە.
* مردوو لە خەودا بڵێ برسیمە ئەوە داوای خێر دەکا.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زارەکیی موکریان، سەلاح پایانیانی
فەرهەنگی زارەکیی موکریان، خۆردوخۆراک، سەلاح پایانیانی
