Hozan Rojhilat
Hevdem digel şerê Xeze li dijî Îsraîlê, hêzên dewleta Tirkiyê bi fermana serkomarê vî welatî, şerekî naberanber û nexwastî digel kurdên Rojavayê Kurdistanê dest pê kirin. Cudahiya şerê Îsraîlê bi Hemasê re û şerê dewleta Tirkiye bi hêzên Rojavayê Kurdistanê re di çend xalan de ye. Yekem; hêzên Rojavayê Kurdistanê ti êrîş û rûbirûbûnek digel hêzên Tirkiyê nebûne. Duyem; hêzên berevanker ên Rojavayê Kurdistanê li ser axa xwe nîştecih in. Sêyem; ew hêz di çend salên borî de nûneratiya rastîn a xelkê Rojavayê Kurdistanê kirine. Çarem; kar û kiryrar û çalakiyên çekdarî, aborî, siyasî û dîplomatîk a hêzên Rojavayê Kurdistanê, çi di çend salên borî de, çi li serdema amadebûna DAIŞê di wê navçeyê de û çi li piştî jinavbirina hêzên DAIŞê ji aliyê piraniya welatên demokratîk ên cîhanê ve hate pesendkirin û wek karekî wêrekane û şoreşgerane û di heman demê de wek berevanî li hemû mirovatiyê şirove jê re hate kirin. Ji aliyeke dinê ve hêzên Rojavayê Kurdistanê beşek in ji welatekî serbixwe bi navê Sûriye û ti pêwendiyeke wan bi welatê Tirkiyê re nîne.
Lê dema ku em mijûlê xwendin û şiroveya şerê Îsraîl û Hemasê dibin, ev xal tê de diyar in: Yekem, hêzên Hemasê ji aliyê piraniya dewletên demokratîk ên cîhanê ve, wek hêzeke terorîstî hatiye nasandin. Duyem, ew hêzane herçiqas înkarê ji terorîstbûna xwe dikin, lê çalakiyên xwe yên terorîstî veneşartine û bi şanazî ve berevanî li kiryarên xwe kirine. Sêyem, ji ti derfetekê bo derbelêdana bi berjewendiyên welatên Rojavayî û nemaze welatê Îsraîlê xwe dûr negirtine. Çarem, di vî şerî de vejînerê yekem ê şer, hêzên Hemasê bûn.
Li gor wê yekê em dikarin behsa wê bikin ku di warê kiryara çekdarî de hêzên Hemasê di vî şerê taybet de, vejînerê sereke yê şer bûn û tawana vejandina vî şerî dikeve stûyê wan. Li gor wê yekê ger em helsengandinê digel Rojavayê Kurdistanê bikin, hêzên Rojavayê Kurdistanê ti şerek li dijî dewleta Tirkiyê û berjewendiyên vî welatî di rewşa niha de nebûye. Mijarek din a cihê behskirinê ew e ku hêzên Hemasê digel dewleta Îsraîlê di welatekî de dijîn ku niha çarenivîsa wî bi tevahî nehatiye diyarîkirin. Ango çi beşa kerta Xeze û çi beşa Filistîna bin desthilata “dewleta xwebirêveber a Filistînê”, ti yek ji wan li welatê Îsraîlê serbixwe nînin, belkî du beşên xwebirêveber di nav welatekî de ne ku niha navê vî welatî Îsraîl e.
Li gorî wê yekê em dikarin êrîşa Îsraîlê ya li ser Xezeyê jî bi awayekî rewa bikin ku di nav welatekî de ku beşeke vî xwebirêveberî heye û beşek jî serbixwe. Beşa xwebirêveber çalakiyên terorîstî û dijî mirovahî û tawan li dijî serbixweya wê bi rê ve biriye û beşa serbixwe mafê parastina berjewendiyên xwe heye û bersiva êrîşa terorîstî ya wan daye. Lê li Tirkiyeyê ne rewşa yekem û ne jî ya duyemîn di derbarê şerê ku wan daye destpêkirin de rast nîne.
Tişta ku ez dixwazim di vê gotarê de îşare pê bikim ev e: Çima arasteya welatên demokratîk ên cîhanê di demeke diyarkirî de ji bo du bûyerên mîna hev ji hev cuda ne? Piraniya welatên demokratîk ên cîhanê bi rêberiya Amerîka, welatên wek Franse, Almanya, Îtalia, Brîtanya û gelek welatên din, ne tenê rasterast êrîşên Hemasê yên li dijî Îsraîlê şermezar kirine, belkî piştgiriya xwe ya lojîstîk, aborî û siyasî jî ji Îsraîlê re nîşan dan.
Hemû medyayên cîhanê di çend rojên borî de bal kişandine ser rewşa şerê li Îsraîlê. Eşkere ye, em dizanin ku pêşkêşkirina hemû medyayên cîhanê bi yek awayî nînin. Hin welatên erebî û îslamî li ser kerta Xeze zom kirine û behsa şer û tawanên dewleta Îsraîlê li wir dikin ku dewleta Îsraîlê li wir diafirîne. Piraniya dezgehên ragihandinê yên Rojavayî yên wek CNN, BBC, Reuters, Dengê Amerîka, Associated Press û gelekên din li ser şerê Ereb û Îsraîlê rawestiyane û bi piştgirî li ser Îsraîlê nûçe, wêne û dîmenên li dijî aliyên Erebî û Hamasê belav dikin.
Di vê navberê de li warê dîplomasiyê jî, dîplomasiya tund mijûl e aktîf dibe. Aliyek ji wan hêzan bi rêberiya Amerîka û Ewropaya Rojava ji rojên destpêkê yên şer ve li Neteweyên Yekbûyî civiyan û ji bo riswakirin û şermezarkirina êrîşa terorîstên Hemasê çendîn civînên navxweyî hebûn, bo wê ku îmkanatên hevkarîkirin bi Îsraîlê re gengeşe bikin. Her ji roja yekem ve Amerîkayê çend navên mezin ên hilgirê balafiran bi pênc hezar çekdaran ve ji bo qiraxavên Xezeyê veguhastin. Ev hemû rastiyekê ji me re dibêjin; Şerê Îsraîl û Hemasê li ber çavê cîhanê qewimî. Ev behs naxwaze dakokiyê ji aliyekê li dijî aliyekê din bike.
Em dixwazin di vê behsê de bibêjin ku li Xezeyê şerekî newekhev heye ku ti aliyek ji nihêniyên şer nayêne veşartin. Ragihandin çi li dijî ereban û çi jî li dijî Îsraîlê, nihêniyên şer careke din nîşanî cîhanê didin. Nûnerên siyasî yên welatên cîhanê jî, bo mînak Yekîtiya Ewropa û Amerîka û hêzên NATOyê, mijûlê lidarxistina kombûnan in ji bo berjewendiyên welatê Îsraîlê. Ji aliyekî dinê ve welatên Erebî, Yekîtiya Ereb û welatên Misilman, mijûlê lidarxistina kombûnan in ji bo berjewendiyên Hemasê.
Di germahiya van şeran de eva ku hatiye jibîrkirin parçeyek ji axa cîhanê ye ku dûr ji çav û wîjdana hişyariyên cîhanê tê bombebarankirin û tawanên şer tê de diqewimin. Demûdezgehên wê yên xizmetguzarî û perwerdeyî û olî têne jinavbirin. Lê heta ti yek ji medyayên Rojavayî û Erebî, nûçeyekê jê belav nakin. Eva bi wateya jibîrkirina şerekî ye ku dewleta Tirkiyê bi ser kurdan de sepandiye.
Ger Partiya Karkerên Kurdistanê (PKK) di tehrîkkirina dewleta Tirkiyê de rol lîstiye, dewleta Tirkiyê çima rasterast rûbirûyê hêzên PKKê nabe û xelkê sivîl ên Rojavayê Kurdistanê dike armanc? Ji xeynî wan hemû behsan, tehrîkkirina sereke ya delweta Tirkiyê her aliyek be, wek çawa xelkê Xezeyê bêtawan û bêguneh in di şerekî de ku bi ser wan de hatiye sepandin û xelkê sivîl û medenî dibine qurbaniyên xwastinên qirêj ên Hemas û Îsraîlê, bi heman rengî li şerê hatî destpêkirin di Rojavayê Kurdistanê de, ew kes dibine qurbanî ku xelkê sivîl û medenî ne. Ew kesên ku têne kuştin her ew şervan in ku çend sal berî niha hêzên demokratîk ên cîhanê, pesnê wize û şiyana wan dikir ji bo lihemberderketin li dijî qirêjtirîn şer û nexweşiyeke ku Rojhilata Navîn girtibû, ew şer û nexweşî jî hebûna dirindeyên hêzên DAIŞê bû. Ê çawa di rewşa niha de welatên demokratîk ên cîhanê li hember jenosîdeke ku di Rojavayê Kurdistanê de bi rê ve diçe, bêdeng in. Welatên rojavayê cîhanê dikarîn û dikarin tevî şermezarkirina reftarên nebaş ên PKKyê, pêşiya şerê qirêj ê Tirkiyê ku bi ser Rojavayê Kurdistanê de sepandiye bigirin û berevankerê berjewendiyên hin kesan bin ku serdemeke rûmet ji bo Rojhilata Navîn wergerandin.
