Kurdshop – Li keleha Çavuştepe ya ser bi navçeya Payîzava ya parêzgeha Wan a Bakurê Kurdistanê xebatên kolan û lêkolînên li ser Urartuyiyan berdewam dike û di wê kelehê de tevdîrekî Urartuyiyan a li hember erdhejê hat kifş kirin. Li gor kolan û lêkolînên hatine kirin Urartuyiyan li hember egera pêkhatina erdhejê, ji bo parastine kelehê di dîwarên navxwe û derve de dîwarên din ên piştevaniyê ava kirine.
Keleha Çavuştepe ya ku di dema Qral Sardur ê Duyem ê Urartuyiyan de Berî Zayînê 750 salan hatiye çêkirin, kolan û lêkolînên li kelehê û li qada nekropol ango di bajarên kevnar de ew goristan û goristanên komî yên heyî de xebatên kolanê birêve çûn û gelek dîtinên nû derketin holê.
Li gor kolan û vekolînan bi rêbazên çêkirina bersivik û eşwanên 2 metre firehiya wan heyî û 20 metreyan jî dirêj ve avahî û çêker dirust kirine.
Di serokatiya Dekan ango ragîrê Fakulteya Wêje ya Zanîngeha Yuzinci Yil a Wanê Profesor Dr. Rafet Çavuşoglu de, tîmeke 24 kesî ya pêkdihat ji antropolog, pisporê metal, arkeolog, pisporê bajarvanî, dîrokzanê hunerî, mîmar û ji beşên din pisporan, piştî kolanên li bakurê kelehê geheştin wê encamê ku Urartuyiyan bi hezaran sal berî naha ji bo xwe parastina ji erdhejê tevdîrên taybet wergirtine. Piştî kolan û lêkolînên hatin kirin, di dîwarên navxwe û derve yên kelehê de wek tevdîrekî li hember erdhejê rêbaza çêkirina bersivik û eşwanan û dik çêkirine û ew dik û besivik 2 metreyan fireh û 20 metreyan jî dirêj û kelhe bi wî awayî bi hev ve girê dane.
Vê derbarê Profesor Dr. Rafet Çavuşoglu ragehand, ev 35 sale kolan û lêkolîn berdewam dikin û her sal em digehin agahî û tiştên nû. Li kelehê Berî Zayînê di sedsala 7em de erdhejek çêbûye û diyar kir: ‘’Piştî wê erdheja ku pêkhatiye em fam dikin ku ji nû ve avahîsazî hatiye kirin. Di sûrên navxwe û beşên navbera sûran de nêzîkî 2 metre firehî û 20 metre jî dirêjayiyê de bi rêbaza çêkirina bersivik û dik û eşwanan ve hemû kelhe bi hev ve girêdane. Di navbera sûrên kelehê de dîwarên piştevan ava kirine. Derbarê aliyên veşartî û sirr ên kelehê de gelek pirsên din hîn hene, lê em dikarin bibêjin ku derbarê erdhej û şêwazê parastina kelehê ya ji erdhejê hemû sirrên ku hene me ronî kirin û ev jî nû bû nesîb.’’
Herwaha Çavuşoglu diyar kir, piştî kolanên dawiyê em geheştin ocax û tendûrekî ku li gel wê jî em geheştin wê encamê ku di vê kelheyê de şewatek jî berê çêbûye û piştî wê agirberbûn û şewatê jî dîsa xebateke avahîsaziyê hatiye kirin. Herwaha li bakurê kelehê li qada nekropol (ji bo goristanên bajarên kevnar tê gotin) jî derbarê şêwazê veşartina miriyên Urartuyiyan de jî em geheştin gelek agahiyên nû.
Çavuşoglu got: ‘’Her sal li nekropolê tiştên nû û tiştên ku şaşmayî dihêlin em dibînin. Li vê derê me hertim tiştên yekem dîtin. Gelek agahiyên giring me bidest xistin. Bi taybet di nav kûz û cerên kremasyon (Kremasyon termê kesê ku miriye di 900 heta 1200 derece germê de bi qasê 70 deqîqeyan tê şewitandin) de me hêstiyên jinan û mohr û xişrên wan dîtin. Ev yek jî tê wê wateyê ku ev dever a çîna rêvebere. Bi taybet derbarê jiyana civakî û bazirganî ya jinan de gelek dane û nîşaneyên giring nîşanî me dide. Heta naha em geheştin du cureyên mirî veşartinê. Yek bi awayê şewitandinê û ya duyem jî bi awayê term veşartinê du kevneşopî diyar dibin. Herwaha heta naha em rastî gelek cureyên tirbeyan jî hatine û ew lêkolîn jî hîn berdewam dikin.
